اورکلاک چیست؟ بررسی مزایا و معایب اورکلاک

روش‌های متفاوتی برای افزایش سرعت سیستم وجود دارد. مانند ارتقاء سخت افزار، ولی جالب است بدانید که روشی وجود دارد که بدون نیاز به نصب نرم افزار و یا خرید سخت افزار می‌توان سرعت سیستم را افزایش داد و در نتیجه سبب بهبود عملکرد سیستم شد. این روش اورکلاک است، البته بهتر است بدانید که فقط پردازنده، کارت گرافیک و رم قابلیت اورکلاک دارند.

Overclock یعنی افزایش ولتاژ سخت افزار

در ادامه همین مطلب همراه ما باشید تا در خصوص اورکلاک، مزایا و معایب آن صحبت کنیم.

اورکلاک چیست؟

اورکلاک (Over Clock) که بصورت مخفف به آن OC هم گفته می‌شود، یعنی افزایش ولتاژ سخت افزار، کارت گرافیک، پردازنده و رم که قابلیت اورکلاک دارند، شرکت‌های تولید کننده این قطعات برای عملکرد نرمال هر کدام از آنها فرکانس مشخصی را تعیین کرده‌اند.

فرکانس هر قطعه به معنی این است که قطعه مورد نظر در هر ثانیه چند سیکل کاری را به طور کامل انجام می‌دهد

پس زمانی که می‌گوییم قطعه‌ای اورکلاک شده است یعنی امکان انجام تعداد بیشتری عملیات در ثانیه برای آن قطعه مقدور شده است. واحد اندازه گیری فرکانس گیگاهرتز است، اورکلاک در واقع همان افزایش سرعت عملکرد است.

اورکلاک ویژگی مورد علاقه گیمرها و کاربران حرفه‌ای است که سرعت برایشان بالاترین اولویت را دارد، شاید بگویید این کاربران با اورکلاک کردن پردازنده به نتیجه دلخواه می‌رسند، اما اینطور نیست. به دلیل وابستگی بازی‌های کامپیوتری به کارت گرافیک باید پردازنده و کارت گرافیک همزمان اورکلاک شوند که سرعت بالایی حاصل شود.

حتما می‌دانید که افزایش سرعت قطعات سبب افزایش مصرف برق آنها و در نتیجه تولید گرمای بیشتری خواهد شد

پس موضوع مهم بعدی در شرایط اورکلاک خنک‌کنندگی سیستم است. تهیه یک سیستم خنک کننده مناسب و قوی را در اولویت قرار دهید زیرا گرمای بالا سبب آسیب رسیدن به قطعات خواهد شد حتی یک آسیب کوچک باعث ناپایداری سیستم، هنگ کردن و ری استارت شدن در زمان کار خواهد شد.

نکته دیگر در اورکلاک هماهنگی میان سرعت بالای قطعات است یعنی اگر رم و پردازنده اورکلاک شوند ولی سرعت هارد شما پایین باشد افزایش سرعت خاصی نخواهید داشت. در چنین شرایطی جایگزین کردن هاردهای HDD با هاردهای SSD تاثیر بالایی در افزایش سرعت دارد.

برای آشنایی بیشتر با تفاوت‌های هارد‌های HDD و درایوهای SSD و تکنولوژی بکار رفته در Solid State Drive ها مقاله بررسی هاردهای اچ پی ای را مطالعه کنید.

معایب اورکلاک

اورکلاک در کنار مزایایی که دارد معایبی نیز خواهد داشت. در ادامه به مهم‌ترین آنها اشاره می‌کنیم.

1-      کاهش عمر قطعات سیستم

از مهمترین خطرات اورکلاک کاهش طول عمر سخت افزار به دلیل دمای بالا می‌باشد. سیستم شما مجهز به فن و هیت سینک معمولی است که برای شرایط اورکلاک مناسب نیستند و باید سیستم خنک کنندگی قوی‌تری تهیه کنید. پیشنهاد می‌کنیم برای این موضوع به سراغ خنک کننده‌های مایع بروید.

مکانیزم عملکرد خنک کننده‌های مایع استفاده از لوله‌های انتقال حرارت حاوی گاز یا مایع است که گرما را منتقل می‌کنند. قدرت خنک کننده‌های مایع بسیار بالاتر از فن و هیت سینک است.

2-      ابطال گارانتی قطعات

اورکلاک کردن یک عملیات ساده نیست و فشار زیادی به سیستم وارد می‌کند. به همین دلیل یکی از دلایل ابطال گارانتی قطعات اورکلاک است.

خطای اورکلاک

سیستم در شرایط اورکلاک قرار گرفته است. ناگهان صفحه نمایش سیستم سیاه می‌شود. چنین حالتی نشان دهنده فشار بیش از حد به سیستم است. به سرعت تنظیمات سیستم را به حالت قبل از اورکلاک برگردانید برای اینکار:

• پس از ورود به تنظیمات بایوس گزینه LOAD Default system configuration را بزنید.
• اگر به تنظیمات بایوس دسترسی ندارید باتری بایوس که روی مادربرد قرار دارد را 10 ثانیه از جای خود خارج کنید تا تنظیمات به حالت پیش فرض برگردد.

اورکلاک CPU

روی پردازنده سیستم، هیت سینک و فن وجود دارد اگر پردازنده در شرایط عادی کار کند نیاز به سیستم خنک کنندگی دیگری ندارد. ولی اگر پردازنده بخواهد عملیات سنگین انجام دهد و افزایش دما داشته باشد باید دمای آن را کنترل کنید تا سیستم آسیب نبیند. اکثر پردازنده‌ها قابلیت اورکلاک دارند اما در این بین پردازنده‌هایی هستند که قابلیت اورکلاک را ندارند و اصطلاحا به آنها پردازنده‌های lock شده می‌گویند.

اورکلاک سی‌پی‌یو به دو روش انجام می‌شود:

1. افزایش سرعت کلاک پایه
2. افزایش ضریب کلاک پایه

برای اورکلاک پردازنده می‌توان از نرم افزارهای طراحی شده برای اینکار استفاده کرد. یا وارد تنظیمات بایوس شد  و سرعت و ضریب کلاک پایه را تغییر داد. توجه کنید که فرکانس پردازنده مساوی است با حاصل ضرب ضریب کلاک پایه در سرعت کلاک پایه پس بعد از تغییر این دو می‌توان اورکلاک کرد.

اورکلاک GPU، اورکلاک مورد علاقه گیمرهاست

اورکلاک کارت گرافیک

اورکلاک کارت‌گرافیک از مهم‌ترین نوع اورکلاک‌ها برای گیمرهای حرفه‌ای است. زیرا بازی‌های رایانه‌ای که در سال‌های اخیر وارد بازار شده‌اند نیاز به کارت گرافیک‌های قدرتمند دارند. برای اورکلاک کارت گرافیک‌های Asus از نرم افزارهایی مانند GPU Tweak استفاده کنید و اگر کارت گرافیک MSI دارید از برنامه Afterburner استفاده کنید.

روش تست وضعیت اورکلاک

برای تست وضعیت اورکلاک، برنامه یا بازی که پردازش سنگینی دارد را اجرا کنید. دمای پردازنده و پایداری سیستم را بررسی کنید. اگر دمای سیستم و فعالیت آن نرمال بود پس مشکل خاصی وجود ندارد در غیر این صورت برای پایداری بیشتر مجدد وارد تنظیمات شده و فرکانس پردازنده را کم کنید و اگر دمای سیستم بالاست سیستم خنک کنندگی قوی‌تری فراهم کنید.

اگر قصد اورکلاک کردن رم را هم دارید، از تنظیمات بایوس بخش حافظه تغییرات لازم را اعمال کنید تا رم سیستم هم اورکلاک شود. رم به دلیل تولید گرمای کم، حتی در حالت اورکلاک هم نیاز به سیستم خنک کننده قوی‌تر ندارد.