اینترنت اشیا چیست و IoT چه کاربردی دارد؟
در این مطلب به به معرفی و توضیح اصول و مفاهیم اینترنت اشیا به زبان ساده می‌پردازیم. اینترنت اشیا به شبکه‌ای از اشیا فیزیکی متصل به یکدیگر اشاره دارد که قادرند اطلاعات را جمع‌آوری، تبادل و پردازش کنند. این اشیا می‌توانند از سنسورها، دستگاه‌های هوشمند، وسایل خانگی، خودروها و سایر اجزای محیط زندگی ما شامل شوند. در ادامه مقاله اینترنت اشیا چیست با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
IoT یا اینترنت اشیا چیست؟
اینترنت اشیا IOT فناوری جدیدی در دنیای تکنولوژی است که با استفاده از آن می‌توان به تمام دستگاه‌های محاسباتی، ماشین‌های مکانیکی و دیجیتالی، اشیاء، حیوانات و حتی انسان یک شناسه منحصر به فرد (UID) اختصاص داد و از طریق اتصال به اینترنت یا اینترانت داده‌ها را انتقال داد، در IOT برای تبادل اطلاعات نیازی به تعامل میان انسان با انسان یا با کامپیوتر وجود ندارد، برای تعریف اینترنت اشیا می‌توانیم بگوییم که، تمام اشیایی که در اطراف ما هستند، می‌توانند در IOT مورد استفاده قرار‌گیرند و دارای آدرس IP باشند و از طریق شبکه، قادر به انتقال داده باشند.
سازمان‌ها و صنایع مختلفی به استفاده از اینترنت اشیاء گرایش دارند زیرا موجب عملکرد کارآمدتر، درک بهتر مشتریان برای ارائه خدمات به آنها، بهبود تصمیم گیری و افزایش ارزش کسب و کار می‌شود. تمام اشیاء اطراف ما می‌توانند وارد دنیای اینترنت اشیا شوند.
پیشنهاد مطالعه: چگونه IP سیستم خود را پیدا کنیم؟
تاریخچه اینترنت اشیا
ایده اینترنت اشیاء اولین بار در سال 1999 توسط کوین اشتون، یکی از بنیان گذاران مرکز Auto-ID ارائه شد، پس از او نیز نیل گرشنفلد، پروفسور دانشگاه MIT کتابی با نام ” وقتی چیزها شروع به فکر کردن می‌کنند” نوشت که در آن از اصطلاح دقیقی مانند اینترنت اشیا استفاده نکرد اما چشم انداز روشنی از آینده IOT ارائه داد.
البته این را هم باید گفت که ایده اتصال تمام دستگاه‌های موجود در پیرامون افراد را اولین بار در دهه 1970 با عنوان اینترنت جاسازی شده داده شد، ولی چون اولین بار اصطلاح IOT را کوین اشتاین به کاربرد می‌گوییم که آغاز اینترنت اشیا سال 1999 بوده است.
مفهوم اکوسیستم اینترنت اشیا در اواسط سال 2010 به وجود آمد، زمانی که تا حدودی دولت چین اعلام کرد که اینترنت اشیاء را در برنامه پنج ساله خود به یک اولویت استراتژیک تبدیل خواهد کرد.
اینترنت اشیا در انتقال اطلاعات وسایل خانه به شما، موجودی انبار شرکت یا رزرو سالن جلسات کاربرد دارد
کاربرد اینترنت اشیا
تمام اجسام فیزیکی که قابلیت اتصال به اینترنت یا اینترانت را داشته باشند، می‌توانند به دستگاه اینترنت اشیا تبدیل شوند و از این طریق کنترل شوند یا با کاربر و دستگاه‌های دیگر، تبادل اطلاعات داشته باشند.
چند مثال جذاب برای اینکه ساده‌تر بگوییم که IoT چیست؟
مثال یک : شما در خانه یک یخچال هوشمند دارید، یخچال از طریق اینترنت به گوشی شما متصل است و حالا که شما از محل کارتان به سمت منزل حرکت کردید پیغامی برای شما ارسال می‌شود ” پنیر گودا تمام شده است” پس از آن نزدیک‌ترین سوپرمارکت برای خرید به شما روی نقشه نشان داده می‌شود و چون قفسه‌های فروشگاه به یخچال‌های هوشمند محله متصل هستند پیغام دیگری دریافت می‌کنید.” سوپر مارکت سون سنتر پنیر مورد علاقه شما را موجود دارد” این یعنی اینترنت اشیا در خانه
مثال دو : کاربرد اینترنت اشیا در محل کار، کارخانه یا شرکت شما بخش انبار دارد در روش سنتی مسئول انبار موجودی ها را در بازه زمانی مشخص بررسی و کمبود موجودی‌ها را اطلاع رسانی می‌کرد ولی با استفاده از اینترنت اشیا می‌توانید سیستم ردیاب موجودی انبار داشته باشید تا کمبود موجودی ها را اتوماتیک در سیستم انبار ثبت و محصولات جایگزین جدید برای تکمیل موجودی را سفارش دهد.
نمونه بعدی از اینترنت اشیا در محیط کار، سال‌هاست که کارشناسان حوزه سلامت به کارمندان برای نشستن طولانی مدت پشت میز و بی‌تحرکی هشدار می‌دهند با استفاد از اینترنت اشیا می‌توانید میزهای هوشمندی داشته باشید که به کارمندانی که مدت طولانی پشت میز هستند هشدار داده و آنها را ملزم به حرکت و استراحت کوتاه کند.
اسپیکرهای هوشمند نظیر Alexa for Business، که مخصوص محیط کار هستند، کارمندان بدون حضور در اتاق کنفرانس و تنها با استفاده از اسپیکر هوشمند می‌توانند بررسی کنند برای روز جلسه مورد نظرشان کدام اتاق کنفرانس خالی است، زمان و روز و محل جلسه را مشخص کنند و دقایقی قبل از شروع جلسه هم تجهیزات ویدیو کنفرانس را روشن و از صحت عملکرد آنها مطمئن شوند تمام این کارها را از پشت میز خود با IoT انجام خواهند داد.
مثال سوم : کارخانه‌های بزرگ که در حوزه صنایع فعالیت دارند از ماشین آلات زیادی استفاده می‌کنند که نگهداری و تعمیر آنها بسیار مهم است با استفاده از حسگرهای اینترنت اشیا می‌توان تمام اطلاعات عملکرد مربوط به این ماشین آلات و تجهیزات خط تولید را جمع آوری کرد و در صورت بروز هر اختلالی به سرعت برای رفع آن اقدام کرد.
مزایای اینترنت اشیا
برخی از مزایای اینترنت اشیا شامل موارد زیر است:
- امکان دسترسی به اطلاعات از هر نقطه و در هر زمان در هر دستگاه
- بهبود ارتباط بین دستگاه‌های الکترونیکی متصل
- انتقال بسته‌های داده از طریق شبکه متصل و صرفه جویی در زمان و هزینه
- خودکار کردن وظایف کمک به بهبود کیفیت خدمات کسب و کار
- کاهش نیاز به مداخله انسانی
معایب اینترنت اشیا
از معایب اینترنت اشیا موارد زیر را می‌توان نام برد:
- با افزایش تعداد دستگاه‌های متصل و به اشتراک گذاری اطلاعات بیشتر بین دستگاه‌ها، احتمال سرقت اطلاعات محرمانه توسط هکر نیز افزایش می‌یابد.
- شرکت‌ها ممکن است در نهایت مجبور شوند با تعداد زیادی – شاید حتی میلیون‌ها – دستگاه اینترنت اشیا دست و پنجه نرم کنند، جمع‌آوری و مدیریت داده‌ها از همه آن دستگاه‌ها چالش برانگیز خواهد بود.
- اگر اشکالی در سیستم وجود داشته باشد، این احتمال وجود دارد که هر دستگاه متصل خراب شود.
- از آنجایی که هیچ استاندارد بین المللی سازگاری برای IoT وجود ندارد، ارتباط دستگاه‌های برند متفاوت با یکدیگر دشوار است.
اجزا سیستم اینترنت اشیا
اینترنت اشیا (IoT) شامل تعداد زیادی مولفه است که با همکاری یکدیگر، امکان اتصال و برقراری ارتباط دستگاه‌ها و سرویس‌ها را فراهم می‌کنند. این اجزا به شرح زیر هستند:
سنسورها و دستگاه‌های جمع‌آوری داده‌ها: سنسورها و دستگاه‌های جمع‌آوری داده‌ها، اطلاعات محیطی مانند دما، رطوبت، نور، شتاب، موقعیت جغرافیایی و غیره را اندازه‌گیری و به دستگاه‌های دیگر ارسال می‌کنند.
دستگاه‌های هوشمند: این دستگاه‌ها، قابلیت پردازش و ارتباط دارند و می‌توانند داده‌ها را تحلیل کرده و تصمیماتی را اتخاذ کنند. مثال‌هایی از دستگاه‌های هوشمند شامل گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها، رایانه‌های شخصی و دستگاه‌های هوشمند خانه (مانند شیرآلات هوشمند، لامپ‌های هوشمند و غیره) هستند.
شبکه‌های ارتباطی: شبکه‌های ارتباطی امکان ارسال و دریافت داده‌ها را بین دستگاه‌ها و سرورها فراهم می‌کنند. این شبکه‌ها می‌توانند از طریق اتصالات سیمی مانند اترنت (Ethernet) یا اتصالات بی‌سیم مانند Wi-Fi، بلوتوث، NFC و شبکه‌های سلولی (مانند 3G،4G و 5G) عمل کنند.
پروتکل‌های ارتباطی: برای اتصال و برقراری ارتباط بین دستگاه‌ها و سرویس‌ها در اینترنت اشیا از پروتکل‌های ارتباطی استفاده می‌شود. برخی از پروتکل‌های محبوب اینترنت اشیا MQTT، CoAP، HTTP، WebSocket و Zigbee هستند.
سرویس‌های ابری: برخی از داده‌های جمع‌آوری شده توسط دستگاه‌های اینترنت اشیا باید در سرورهای ابری ذخیره و پردازش شوند. سرویس‌های ابری مانند ذخیره‌سازی ابری، پردازش ابری و تجزیه و تحلیل داده ابری برای این منظور استفاده می‌شوند.
بستر مدیریت دستگاه‌ها: برای مدیریت و کنترل دستگاه‌های اینترنت اشیا در مقیاس بزرگ، بسترهای مدیریت دستگاه‌ها مانند پلتفرم‌های اینترنت اشیا (IoT platforms) استفاده می‌شوند. این بسترها امکاناتی از قبیل ثبت و مدیریت دستگاه‌ها، آنالیز داده‌ها، امنیت، انتقال داده‌ها و سرویس‌های مرتبط با اینترنت اشیا را فراهم می‌کنند.
امنیت: به دلیل حساسیت اطلاعات و ارتباطات در اکوسیستم اینترنت اشیا، امنیت یکی از نکات حائز اهمیت است. از مولفه‌های امنیتی اکوسیستم فوق باید به رمزنگاری ارتباطات، شناسایی و احراز هویت دستگاه‌ها، حفاظت از داده‌ها و امکانات تشخیص و پاسخ‌گویی به حملات امنیتی اشاره کرد.
برنامه‌ها و نرم‌افزارها: برای انجام وظایف خاص و پردازش داده‌ها در صنعت اینترنت اشیا برنامه‌ها و نرم‌افزارهای متنوعی استفاده می‌شوند. این برنامه‌ها می‌توانند در دستگاه‌های هوشمند، سرورهای ابری یا حتی در بسترهای محلی اجرا شوند.
کاربران: کاربران شامل افراد، سازمان‌ها و صنایع مختلف است که از اینترنت اشیا و تجهیزات آن در خانه‌های هوشمند، شهر هوشمند، تولیدات هوشمند، بهداشت و سلامت هوشمند، کشاورزی هوشمند، حمل و نقل هوشمند و موارد مشابه استفاده می‌کنند.
این اجزا به همراه تکنولوژی‌ها و استانداردهای مربوطه، یک سیستم کامل اینترنت اشیا که امکان اتصال و برقراری ارتباط بین دستگاه‌ها و ارائه خدمات متنوع را امکان‌پذیر می‌کنند را به وجود می‌آورند.
تاثیر اینترنت اشیا روی زندگی ما
اینترنت اشیا تاثیر قابل توجهی بر زندگی ما داشته است و این تاثیر رو به افزایش است. برخی از تاثیرات مهم اینترنت اشیا بر زندگی به شرح زیر است:
سهولت و کارآیی: با اتصال اشیا به یکدیگر و به اینترنت، فرآیندهای روزمره ما سهل‌تر و کارآمدتر شده است. مثال‌هایی از این تاثیر شامل استفاده از دستگاه‌های هوشمند خانه برای کنترل راحت‌تر نور، دما و سایر وسایل خانه، استفاده از خودروهای هوشمند و سیستم‌های ناوبری، و استفاده از دستگاه‌های پزشکی هوشمند برای پیگیری و مراقبت بهتر از سلامتی ما است.
محیط زیست: اینترنت اشیا می‌تواند به بهبود محیط زیست کمک کند. با استفاده از سنسورها و دستگاه‌های اشیا، می‌توان بهبود کیفیت هوا، مدیریت بهینه منابع آب، کاهش انرژی مصرفی و مدیریت پسماندها را انجام داد. به عنوان مثال، استفاده از سامانه‌های هوشمند برای مدیریت مصرف انرژی در خانه‌ها و ساختمان‌ها می‌تواند منجر به صرفه‌جویی در مصرف انرژی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای شود.
امنیت و ایمنی: اینترنت اشیا می‌تواند بهبود امنیت و ایمنی زندگی ما را به همراه داشته باشد. برای مثال، امکانات نظارت و تامین امنیت در خودروهای هوشمند می‌توانند به جلوگیری از تصادفات و ارتکاب جرم کمک کنند. همچنین، استفاده از سیستم‌های امنیتی هوشمند در منازل و محیط‌های کاری می‌توانند حفاظت و پیشگیری از سرقت و حوادث ناخواسته را به همراه داشته باشد.
بهبود صنعت تولید: اینترنت اشیا در صنعت و تولید نقش مهمی دارد. اتصال دستگاه‌ها و سیستم‌های تولیدی به یکدیگر و به شبکه‌های اینترنت اشیا می‌تواند بهبود کارایی، مدیریت هوشمند ماشین‌آلات، پیشگیری از خرابی‌ها و تعمیرات به موقع و بهبود زنجیره تامین را فراهم کند.
سهولت در ارتباطات: اینترنت اشیا به ما ارتباطات پویا و سهل‌تر از طریق اشیا را می‌دهد. ما می‌توانیم با دستگاه‌های هوشمند، سنسورها و ابزارهای متصل به اینترنت، به راحتی با یکدیگر و با سیستم‌ها در سراسر جهان ارتباط برقرار کنیم. رویکرد فوق به ما امکان می‌دهد تا اطلاعات را به اشتراک بگذاریم، از راه دور کنترل کنیم، خدمات را بهبود بخشیم و از فرصت‌های جدیدی مثل تجارت الکترونیکی و خدمات مبتنی بر مکان (مانند ردیابی مکانی و دسترسی به نقشه‌ها) بهره‌برداری کنیم.
به طور کلی، اینترنت اشیا تاثیر بزرگی بر زندگی ما داشته است و امکانات و فرصت‌های جدیدی را برای ما به وجود آورده است. با ادامه پیشرفت فناوری و گسترش اینترنت اشیا، انتظار می‌رود که تاثیر آن بر زندگی ما به صورت مستمر افزایش یابد. با این حال، باید همچنان به جنبه‌های امنیتی و حریم خصوصی در استفاده از اینترنت اشیا توجه کنیم تا درگیر مسائل احتمالی مرتبط با نقض حریم خصوصی نشویم.
اینترنت اشیا چگونه کار می کند؟
اینترنت اشیا مجموعه‌ای از دستگاه‌های هوشمند مبتنی بر وب است که با استفاده از انواع پردازنده‌ها، حسگرها و سخت افزارهای ارتباطی اطلاعات محیط را جمع آوری، مبادله و پردازش می‌کنند.
در بخش اول اطلاعاتی که توسط دستگاه‌های اینترنت اشیا مثل حسگرها جمع آوری شده است را با دستگاه‌های لبه شبکه به اشتراک می‌گذارند سپس داده‌ها به کلود ارسال شده و در آن تجزیه و تحلیل می‌شوند، IoT برای تسهیل و افزایش سرعت در جمع آوری اطلاعات می‌تواند از هوش مصنوعی (AI) و یادگیری ماشینی استفاده کند، درIoT دستگاه‌ها با هم در ارتباط هستند و براساس اطلاعاتی که مبادله می‌شود، عمل می‌کنند، اکثر عملیات در محیط IoT بدون دخالت انسان انجام می‌شود، البته تعامل انسان‌ها هم با دستگاه‌ها امکان‌پذیر است.
در اینترنت اشیا راه اندازی دستگاه‌های مبتنی بر وب، دسترسی به داده‌ها، دادن دستورالعمل‌ها، اتصال به شبکه و پروتکل‌های ارتباطی به برنامه‌های موجود در IOT بستگی دارد.
پیشنهاد مطالعه: پروتکل شبکه چیست
مثال هایی از اینترنت اشیا
رشد و پیشرفت روزافزون اینترنت اشیا باعث شده است در هر گوشه و کنار، ردپایی از اینترنت اشیا را مشاهده کنیم. با این‌حا، برخی از مثال‌های پر کاربرد در این زمینه به شرح زیر هستند:
خانه هوشمند: یک خانه هوشمند اجازه مبتنی بر تجهیزاتی است که قابلیت اتصال به اینترنت را دارند و امکان کنترل و مدیریت آنها از طریق ابزارهایی مثل گوشی هوشمند وجود دارد. به طور مثال، شما می‌توانید از طریق یک برنامه موبایل یا صدای خود دستور دهید تا چراغ‌ها روشن یا خاموش شوند، ترموستات را تنظیم کنید، درب‌ها و پنجره‌ها را قفل یا باز کنید و حتی دستگاه‌های الکترونیکی مانند تلویزیون یا ماشین لباسشویی را کنترل کنید.
خودروهای هوشمند: خودروهای هوشمند قابلیت اتصال به اینترنت دارند تا اطلاعات را به دستگاه‌های دیگر ارسال کنند و از اطلاعات دریافتی برای بهبود عملکرد و ایمنی استفاده کنند. به طور مثال، خودروهای هوشمند می‌توانند از طریق اتصال به اینترنت اطلاعات ترافیک را دریافت کنند و مسیر بهتری را به راننده‌ها پیشنهاد دهند، سیستم‌های ایمنی مانند ترمزهای خودکار را کنترل کنند و در موارد اضطراری، به شکل خودکار با اورژانس تماس بگیرند.
سلامتی هوشمند: دستگاه‌های پزشکی هوشمند، سنسورها و دستگاه‌های اندازه‌گیری قابل اتصال به اینترنت را دارند. این دستگاه‌ها می‌توانند اطلاعات سلامتی را بررسی کنند و اطلاعات لازم را برای پزشکان و پرستاران ارسال کنند. برای مثال، سنسورهای قلبی می‌توانند ضربان قلب را اندازه‌گیری کنند و در صورت شناسایی مشکلات، هشدار دهند. همچنین، دستگاه‌های مانیتورینگ خواب می‌توانند کیفیت خواب را بررسی کنند و راهکارهای بهبود خواب را پیشنهاد دهند.
شهر هوشمند: در شهرهای هوشمند، سیستم‌ها و زیرساخت‌های شهری به اینترنت متصل می‌شوند. این موضوع شامل سنسورها و دستگاه‌های اینترنت اشیا مسیریابی شهری، سیستم‌های نورپردازی هوشمند، مدیریت پارکینگ هوشمند، مانیتورینگ کیفیت هوا و آلودگی هوا، سامانه‌های رهگیری پسماند، و مدیریت انرژی هوشمند می‌شود. همچنین، در شهرهای هوشمند می‌توان از سامانه‌های حمل و نقل هوشمند استفاده کرد که از جمله آنها می‌توان به سیستم‌های مدیریت ترافیک، اتوبوس‌های هوشمند و پایش و مدیریت عملکرد حمل و نقل عمومی اشاره کرد.
کشاورزی هوشمند: اینترنت اشیا می‌تواند در بخش کشاورزی نقش مهمی ایفا کند. سنسورهای خاک و هوا می‌توانند اطلاعات آبیاری، کوددهی و آفات را بررسی کنند. همچنین، مانیتورینگ دامپروری و کشتارگاه‌های هوشمند نیز از کاربردهای اینترنت اشیا در زیرمجموعه کشاورزی قرار می‌گیرند که امروزه اینترنت اشیا به این حوزه نیز وارد شده است.
صنعت هوشمند: در صنایع مختلف، استفاده از اینترنت اشیا جهت بهبود کارایی و کاهش خطاها مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال، دستگاه‌های متصل به اینترنت در صنایع تولیدی می‌توانند اطلاعات عملکرد و تجهیزات را جمع‌آوری کرده و به تحلیل داده‌ها بپردازند. همچنین، اتصال دستگاه‌های پیشرفته مانند ربات‌ها و سیستم‌های خودکار به اینترنت، امکان کنترل و مدیریت از راه دور را فراهم می‌کند.
تفاوت اینترنت اشیا و اینترنت
اینترنت (Internet) به مجموعه‌ای از شبکه‌های کامپیوتری متصل به یکدیگر در سراسر جهان اشاره دارد. این شبکه‌ها از طریق پروتکل‌های مشترکی با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند و امکان انتقال اطلاعات بین دستگاه‌ها را فراهم می‌کنند. اینترنت به عنوان یک زیرساخت فناوری ارتباطی، شامل سرورها، روترها، کابل‌ها، مودم‌ها و دستگاه‌های مختلف است که به کاربران اجازه می‌دهد اطلاعات را در سراسر جهان منتقل کنند.
از سوی دیگر، اینترنت اشیا (Internet of Things) یا به اختصار IoT به شبکه‌ای از اشیاء فیزیکی متصل به اینترنت اشاره دارد. در این شبکه، اشیاء هوشمند (مانند سنسورها، دستگاه‌های الکترونیکی، خودروها، لوازم خانگی و غیره) قادر به ارسال و دریافت اطلاعات با استفاده از اینترنت هستند. این اشیاء معمولا دارای قابلیت اتصال به شبکه بی‌سیم مانند Wi-Fi، بلوتوث یا NFC هستند و امکان تبادل داده و ارتباط با سایر اشیاء یا سیستم‌های مرکزی را دارند.
بنابراین، تفاوت اصلی بین اینترنت و اینترنت اشیا در محدوده و نوع دستگاه‌هایی است که به آن متصل هستند. اینترنت شامل کامپیوترها، تلفن‌های هوشمند، تبلت‌ها و سایر دستگاه‌های معمولی است، در حالی که اینترنت اشیا شامل اشیاء فیزیکی هوشمند است که قادر به ارسال و دریافت اطلاعات از طریق شبکه اینترنت هستند.
هوش مصنوعی و اینترنت اشیا
هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) و اینترنت اشیا دو مفهوم مجزا هستند، اما می‌توانند با یکدیگر ترکیب شوند تا بهبود‌ها و کاربردهای منحصر به فردی را فراهم کنند. هوش مصنوعی به مجموعه‌ای از تکنیک‌ها و الگوریتم‌هایی اشاره دارد که به کامپیوترها و سیستم‌ها امکان می‌دهد تا وظایفی را انجام دهند که در آنها نیاز به هوش و یادگیری وجود دارد. هدف اصلی هوش مصنوعی، شبیه‌سازی قابلیت‌های هوشمند انسان در ماشین‌ها است. این موضوع شامل الگوریتم‌های یادگیری ماشین، شبکه‌های عصبی مصنوعی، منطق فازی، پردازش زبان طبیعی و سایر تکنیک‌ها و روش‌های هوش مصنوعی است.
از سوی دیگر، اینترنت اشیا به شبکه‌ای از اشیاء فیزیکی متصل به اینترنت اشاره دارد که قادر به تبادل داده و ارتباط با یکدیگر هستند. این اشیاء می‌توانند حسگرها، دستگاه‌های هوشمند، لوازم خانگی، خودروها و سایر اشیاء باشند. هدف اصلی اینترنت اشیا، اتصال و اشتراک گذاری داده بین اشیاء مختلف و ایجاد یک زیرساخت تحت شبکه برای جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها است.
ترکیب هوش مصنوعی و اینترنت اشیا می‌تواند به اشکال مختلفی از کاربردهای هوشمندانه منجر شود. با استفاده از هوش مصنوعی، داده‌های جمع‌آوری شده توسط اشیاء فیزیکی می‌توانند تحلیل و پردازش شوند تا الگوها و روابط مهم شناسایی شوند. سپس این اطلاعات می‌توانند برای تصمیم‌گیری هوشمندانه و بهبود عملکرد سیستم‌ها مورد استفاده قرار گیرند. به عنوان مثال، با استفاده از هوش مصنوعی و تجزیه و تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده توسط حسگرهای محیطی، می‌توان الگوهای رفتاری در یک شهر هوشمند تشخیص داد و بهبود‌هایی در مصرف انرژی، مدیریت ترافیک و سیستم‌های امنیتی ایجاد کرد.
خطرات اینترنت اشیا
استفاده از اینترنت اشیا در حوزه‌های مختلف با خطرات و چالش‌های امنیتی همراه است. در زیر برخی از خطرات امنیتی مرتبط با اینترنت اشیا را بررسی می‌کنیم:
نقض حریم خصوصی: اشیاء هوشمند در حال جمع‌آوری و انتقال داده‌های شخصی مانند اطلاعات مکان، عادات رفتاری، آرشیو صوتی و تصویری و غیره هستند. در صورتی که این داده‌ها به درستی محافظت نشوند، حریم خصوصی کاربران در خطر قرار می‌گیرد و ممکن است برای اهداف ناخواسته از این اطلاعات استفاده شود.
نقض امنیت سایبری: متاسفانه بخش عمده‌ای از تجهیزات اینترنت اشیا فاقد امنیت لازم هستند که احتمال ورود به سیستم‌ها و دستگاه‌ها را افزایش می‌دهد. اگر امنیت لازم برای اشیاء هوشمند فراهم نشود، مجرمان سایبری می‌توانند به سیستم‌ها نفوذ کرده و داده‌های حساس را سرقت یا تحریف کرده و دسترسی غیرمجاز به آنها پیدا کنند. همچنین، حملات سایبری می‌توانند منجر به اختلال در عملکرد سیستم‌ها، سوءاستفاده از دستگاه‌ها و حتی خطرات فیزیکی مانند تغییر عملکرد خودروها شوند.
هماهنگی نامناسب: در یک شبکه اشیاء هوشمند، هماهنگی بین اشیاء و سیستم‌ها بسیار حائز اهمیت است. اگر هماهنگی مناسب بین اشیاء برقرار نشود، ممکن است عملکرد سیستم‌ها تحت تاثیر قرار گیرد و مشکلات عملیاتی به وجود آید.
تهدیدات فیزیکی: در بعضی موارد، اشیاء هوشمند در برابر تهدیدات فیزیکی آسیب‌پذیر هستند. به طور مثال، یک سیستم امنیتی هوشمند ممکن است دستکاری شود تا از کار بیفتد و در نتیجه امنیت فیزیکی یک ساختمان را تهدید کند.
مشکلات قانونی و اخلاقی: استفاده گسترده از اشیاء هوشمند ممکن است باعث باعث شود تا برخی سازمان‌ها قوانین و مقررات مربوط به حریم خصوصی، حقوق مالکیت فکری و مسائل اخلاقی مرتبط با داده‌ها را نقض کرده و به هر شکل ممکن به دنبال جمع‌آوری داده‌ها باشند.
امنیت اینترنت اشیا
امنیت و حفظ حریم خصوصی در اینترنت اشیاء دو موضوع مهم هستند، زیرا IoT میلیاردها دستگاه را به اینترنت متصل می‌کند و این یعنی از میلیاردها نقطه داده استفاده می‌کند که تامین امنیت آنها بسیار مهم است.
در IoT دستگاه‌ها به یکدیگر متصل هستند و این سبب می‌شود که برای پیاده سازی عملیات هک نقطه آسیب پذیر مجموعه را شناسایی کرده به آن نفوذ کنند تا از تمام داده‌ها سوء استفاده یا آنها را تخریب کنند.
در بسیاری از دستگاه‌های عضو IoT کاربران ملزم به وارد کردن اطلاعات شخصی مثل نام، آدرس، شماره تماس، آدرس ایمیل و اطلاعات حساب کاربری شبکه‌های اجتماعی هستند، این اطلاعات برای هکرها ارزشمند است و هکرها برای دستیابی به آنها از نقاط آسیب‌پذیر دستگاه‌ها سو استفاده می‌کنند، یکی از نقاط آسیب‌پذیر دستگاه‌ها مربوط به عدم آپدیت و یا آپدیت دیر هنگام آنهاست.
بعد از امنیت و هکرهایی که آن را تهدید و تخریب می‌کنند، دغدغه بعدی حفظ حریم خصوصی است، زیرا افشای اطلاعات در IoT برای زیرساخت‌های حیاتی جهان مثل برق، حمل و نقل و خدمات مالی خطراتی ایجاد می‌کند. ممکن است شرکت‌هایی که دستگاه‌های IoT مصرف کننده را تولید و توزیع می‌کنند اطلاعات شخصی کاربران را به دست آورده و با فروش آن اطلاعات به افراد غیرمجاز از آنها سوء استفاده کنند.
تاکنون اینترنت اشیا مورد حملات سایبری متعددی قرار گرفته است که بدترین آن در سال 2016 به نام Mirai رخ داد، بات نتی که با نفوذ به ارائه دهنده سرور نام دامنه Dyn شروع کرد و تعداد زیادی وب سایت را طی حملات انکار سرویس(DDOS) توزیع شده از بین برد، این حملات به دلیل وجود ضعف در امنیت شبکه دستگاه‌های IoT موفق شدند خرابکاری کنند.
پیشنهاد مطالعه: حملات اسپوفینگ چیست
سوالات متداول
