راهنمای خرید فن CPU Intel و AMD

پردازنده مرکزی یا به عبارت دقیق‌تر خنک‌کننده پردازنده (CPU Cooler)، یک قطعه سخت‌افزاری است که برای خنک کردن پردازنده کامپیوترها و سرورها مورد استفاده قرار می‌گیرد. پردازنده‌‌ها در هنگام انجام فعالیت‌های پردازشی، بخشی از انرژی را به شکل حرارت از دست می‌دهند. اگر این حرارت به صورت مناسبی از پردازنده خارج نشود، باعث افزایش دمای پردازنده و در نهایت خرابی آن می‌شوند. خنک کننده پردازنده با کمک هوا یا آب، حرارت تولید شده توسط پردازنده را به خارج از محیط محبوس شاسی انتقال می‌دهد. خنک کننده‌های پردازنده می‌توانند از دو نوع هوایی و آبی باشند. خنک کننده هوایی، با استفاده از یک یا چند فن، هوای سرد را از خارج شاسی به داخل وارد می‌کند و آن را از روی سطح پردازنده عبور داده و حرارت تولید شده را به بیرون هدایت می‌کند. خنک‌ کننده‌های آبی نیز از یک بلوک آبی و یک یا چند فن استفاده می‌کنند. در این نوع خنک کننده، آب درون محفظه‌ای در جریان است و حرارت تولید شده توسط پردازنده را از روی سطح آن برداشته و به طور مستقیم به آب هدایت می‌کنند. سپس آب، با استفاده از لوله‌هایی که به بلوک آبی متصل هستند، به یک رادیاتور منتقل می‌شود. در رادیاتور، حرارت به بیرون شاسی منتقل می‌شود و هوای سرد، با استفاده از یک یا چند فن، از روی رادیاتور عبور داده می‌شود.

مشاهده محصول : خرید انواع سرورهای اچ‌پی‌ای

بهترین فن خنک کننده CPU کدام است؟

بهترین فن خنک کننده CPU، بستگی به نوع کاربری و مدل پردازنده مرکزی دارد. در این راستا، برندهای مختلفی مانند Noctua، be quiet!، Corsair، Cooler Master و Thermalright خنک کننده‌های با کیفیت و عملکرد بالایی به بازار عرضه کرده‌اند. نکته مهمی که باید در نظر داشته باشید، این است که بهترین فن خنک کننده CPU، فنی است که بتواند به بهترین شکل گرما را از پردازنده مرکزی به خارج از آن انتقال دهد و در عین حال، صدای کمی تولید ‌کند. به طور مثال، اگر از پردازنده‌های با کارایی بالا برای اجرای بازی‌های سنگین استفاده می‌کنید، بهتر است فن خنک کننده CPU با قابلیت خنک کردن مناسب و صدای کم را خریداری کنید. از فن‌های خنک کننده‌ CPU به موارد زیر باید اشاره کرد:

1. Noctua NH-D15: این فن خنک کننده با دو فن 140 میلی‌متری، دارای عملکرد بسیار بالا و قابلیت خنک‌کنندگی مناسب است. همچنین، با نصب آسان و صدای کم، محبوبیت بالایی در بین کاربران دارد.
2. be quiet! Dark Rock Pro 4: این فن خنک کننده با دو فن 120 میلی‌متری، دارای عملکرد بسیار بالا و صدای کم است. علاوه بر این، طراحی زیبا و منحصربه‌فردی دارد و می‌تواند به عنوان یکی از بهترین فن خنک کننده‌های CPU در بازار شناخته شود.
3. Corsair Hydro Series H150i PRO: این فن خنک کننده آبی با سه فن 120 میلی‌متری، دارای عملکرد بسیار بالا و قابلیت خنک‌کنندگی مناسب است. همچنین، با نصب آسان و دارا بودن نرم‌افزار Corsair iCUE برای کنترل دما و سرعت فن‌ها، محبوبیت بالایی در بین کاربران دارد.
4. Cooler Master Hyper 212 EVO: این فن خنک کننده با یک فن 120 میلی‌متری، قیمت مناسب و عملکرد خوب را همراه با هم دارد. همچنین، با نصب آسان و صدای کم، یکی از بهترین گزینه‌هایی است که برای کاربران با بودجه محدود پیشنهاد می‌شود.

لازم به ذکر است که هر کدام از این فن‌های خنک کننده CPU، مزایا و معایب خود را دارند و برای انتخاب بهترین فن خنک کننده CPU برای سیستم خود، بهتر است با توجه به نیازها، سطح کارکرد و بودجه خود، محصولات مختلف را مقایسه کنید و گزینه مناسب را انتخاب کنید.

تشخیص مدل فن CPU متناسب با سیستم شما

برای تشخیص مدل فن خنک کننده CPU متناسب با سیستم‌تان باید به چند موارد زیر دقت کنید:

1. نوع پردازنده: نوع پردازنده‌ای که در کامپیوتر استفاده می‌شود، تعیین کننده نوع فن خنک کننده CPU است. برای مثال، پردازنده‌های اینتل و AMD دارای سوکت‌های مختلفی هستند و هر سوکت نیاز به فن خنک کننده اختصاصی خود دارد.
2. فضای خالی داخل شاسی: برای نصب فن خنک کننده CPU، باید فضای خالی داخل شاسی را در نظر گرفته و فنی را انتخاب کنید که بیش از اندازه فضای داخلی شاسی را اشغال نکند. برخی از فن‌های خنک کننده CPU، به دلیل ابعاد بزرگ‌تر، نیاز به فضای بیشتری دارند.
3. نوع کاربری: برای کاربری‌هایی که نیاز به پردازش‌های سنگین دارند، فن خنک کننده CPU با قابلیت خنک‌کنندگی بیشتر و سرعت بالا ضروری است. در مقابل، برای کاربری‌های ساده بهتر است به فکر تهیه فن خنک کننده CPU باشید که کم صدا هستند و دمای پردازنده را در شرایط مطلوب نگه‌داری می‌کنند.
4. بودجه: هزینه‌ی فن خنک کننده CPU نقش مهمی در انتخاب آن دارد. برای مثال، فن‌های خنک کننده CPU برندهای مطرح و قابل اعتماد، گران‌قیمت‌تر هستند. در مقابل، محصولات معمولی‌تر که برای کاربری‌های روزمره طراحی شده‌اند هزینه کمتری دارند.

با توجه به موارد فوق، می‌توانید با استفاده از سایت‌های فروشگاهی و مقایسه مدل‌های مختلف فن خنک کننده CPU، محصولی را که با نیازهای سیستم‌تان مطابقت دارد و هماهنگ با بودجه‌تان است را  انتخاب کنید.

انواع خنک کننده پردازنده

پردازشگر سرورها یا سامانه‌هایی که برای آموزش مدل‌های یادگیری ماشین مورد استفاده قرار می‌گیرند، برای مدت طولانی در حال کار مداوم هستند که به همین دلیل دمای زیادی را تولید می‌کنند. افزایش دما باعث می‌شود تا عملکرد پردازنده مرکزی کاهش پیدا کند. برای حل این مشکل باید از خنک‌کننده‌های قدرتمندی که برای این منظور طراحی شده‌اند استفاده کنیم. امروزه، انواع مختلفی از خنک‌کننده‌های پردازنده‌ها به شرح زیر در دسترس قرار دارند:

1. خنک کننده‌های هوایی: این خنک کننده‌ها با استفاده از یک فن توربینی هوایی فرآیند انتقال هوا به سمت پردازنده مرکزی کنترل می‌کنند تا دمای پردازنده کاهش پیدا کند. این خنک کننده‌ها برای سیستم‌هایی که مبتنی بر پردازنده‌های کم توان هستند و قرار است کارهای رایج را انجام دهند، مناسب هستند.
2. خنک کننده‌های آبی: این خنک کننده‌ها با استفاده از آب به عنوان ماده خنک کننده، پردازنده را خنک می‌کنند. این خنک کننده‌ها به دلیل کارایی بالا و قابلیت تنظیم دمای آب در ارتباط با کاربردهایی که به دقت و کارایی بالا نیاز دارند، مانند بازی‌های رایانه‌ای، پردازش فایل‌های گرافیکی سنگین و آموزش مدل‌های یادگیری ماشین مناسب هستند.
3. خنک کننده های پرتابل: این خنک کننده ها معمولا برای لپ‌تاپ‌ها و سیستم‌های کوچک استفاده می‌شوند و می‌توانند به صورت داخلی یا خارجی به پردازنده وصل شوند. این خنک کننده‌ها معمولا یک فن کوچک دارند و قابل حمل هستند.
4. خنک کننده‌های نیتروژن مایع: این خنک کننده‌ها با استفاده از نیتروژن مایع به عنوان ماده خنک کننده، دمای پردازنده را به شکل قابل توجهی کاهش می‌دهند. این خنک کننده‌ها برای کاربردهایی مانند اورکلاکینگ مورد استفاده قرار می‌گیرند و با توجه به ساز و کاری که دارند برای کاربردهای عادی توصیف نمی‌شوند. برای استفاده از خنک کننده‌های نیتروژن مایع، باید به نکات مختلفی دقت کنید و محاسبات دقیقی انجام دهید تا عملکرد سیستم افت پیدا نکند.

در کل، برای انتخاب خنک کننده پردازنده، باید نوع پردازنده، نوع سیستم و کاربری سیستم را به دقت زیر نظر گرفت. همچنین، باید به توان خنک کننده، سرعت و میزان صدای تولید شده، طراحی و قابلیت نصب و تنظیمات پیشرفته آن توجه کرد.

خنک کننده بادی CPU چیست، چگونه کار می‌کند و بهترین آن کدام است؟

خنک کننده بادی CPU از یک فن به همراه هیت سینک برای انتقال دمای گرم تولید شده توسط پردازنده به سمت فن‌های سیستم استفاده می‌کند تا در نهایت هوای گرم از شاسی خارج شود. این خنک‌کننده‌ها به همراه هیت سینکی که لوله‌های مسی روی آن قرار دارد نقش مهمی در کاهش دمای پردازنده مرکزی دارند. امروزه، این مکانیزم دفع گرما در بیشتر سرورها و کامپیوترهای شخصی مورد استفاده قرار می‌گیرند، زیرا کاربری ساده‌ای دارند و مقرون به صرفه هستند.  طرز کار خنک کننده بادی CPU بسیار ساده است. فن هوای گرم تولید شده توسط پردازنده را دریافت کرده و آن را به سمت خارج شاسی انتقال می‌دهد.

پیشنهاد مطالعه : هیت‌سینک چیست؟

خنک کننده مایع پردازنده چیست و چگونه کار می کند و بهترین آن کدام است؟

خنک کننده مایع پردازنده از مواد خنک کننده مایع مثل آب دمای پردازنده را کاهش می‌دهد. مکانیزم کاری این خنک کننده‌ها مبتنی بر محفظه، رادیتور و پمپ است که مایع خنک‌کننده را به گردش در می‌آورد و دمای پردازنده را کاهش می‌دهد. به بیان دقیق‌تر، طرز کار خنک کننده مایع پردازنده به این صورت است که پمپ مایع، مایع خنک کننده را از برج خنک کننده می‌گیرد و به پردازنده می‌رساند. مایع خنک کننده حرارت پردازنده را جذب کرده و به برج خنک کنده برمی‌گرداند تا حرارت آن را به هوا منتقل کند. سپس، مایع خنک کننده دوباره به پمپ بازگردانده می‌شود و این چرخه به طور مداوم تکرار می‌شود. انتخاب بهترین خنک کننده مایع پردازنده، باید به توان خنک کننده، اندازه ردیف‌های خنک کننده، سرعت پمپ، طراحی و قابلیت نصب و تنظیمات پیشرفته آن توجه کرد. از بهترین خنک کننده‌های مایع پردازنده به موارد زیر باید اشاره کرد:

1. Corsair Hydro Series H150i PRO RGB: این خنک کننده با سه ردیف خنک کننده (360 میلی‌متری)، پمپ با سرعت بالا و قابلیت کنترل RGB، قدرت خنک کنندگی بسیار بالایی دارد.
2. NZXT Kraken X73: این خنک کننده نیز عملکردی شبیه به نمونه قبلی دارد و با سه ردیف خنک‌کننده (360 میلی‌متری)، پمپ با سرعت بالا، قابلیت کنترل RGB و نرم‌افزار CAM جهت پیکربندی، به کاربر اجازه می‌دهد درجه حرارت پردازنده مرکزی را کنترل کند.
3. Cooler Master MasterLiquid ML360R RGB: یکی دیگر از خنک کننده‌های سه ردیفی 360 میلی‌متری است که مجهز به پمپ با سرعت بالا است و بر مبنای تنظیمات پیشرفته اجازه می‌دهد دمای پردازنده را کاهش دهید.
4. Thermaltake Floe DX RGB 360: یکی از محصولات خوب و طراز اول بازار در این زمینه است که مبتنی بر سه ردیف خنک کننده 360 میلی‌متری و پمپ با سرعت بالا است مه از طریق نرم‌افزار iTAKE اجازه می‌دهد میزان خنک‌کنندگی آن‌را کنترل کنید.

پیشنهاد مطالعه : آیا صنعت دیتا‌سنتر آماده پذیرش خنک کننده مایع هست؟

تفاوت فن سی پی یو Intel و AMD

فن‌های سی پی یو Intel و AMD به دلیل نوع معماری، سوکت‌ها و طراحی تفاوت‌های قابل توجهی به یکدیگر دارند، به طوری که امکان استفاده از فن‌های طراحی شده برای هر یک از این برندها برای دیگری وجود ندارد.

پردازنده‌های Intel و AMD در بسته‌ها و اندازه‌های مختلفی ساخته شده‌اند. به عنوان مثال، برخی از پردازنده‌های Intel در پکیج LGA1151 و برخی دیگر در پکیج LGA1200 ساخته شده‌اند. همچنین، پردازنده‌های AMD در بسته‌های مختلفی مانند AM4، TR4 و SP3 ساخته شده‌اند. به بیان دقیق‌تر، هنگامی که قصد خرید فن و هیت‌سینک برای پردازنده را دارید باید به نوع پردازنده و سوکت آن دقت کنید، در غیر این صورت ممکن است قادر به استفاده از آن نباشید.

پیشنهاد مطالعه : مقایسه پردازنده‌های اینتل و AMD

مهم‌ترین تفاوتی که  فن‌های پردازنده‌های Intel و AMD دارند در اندازه و شکل متفاوت آن‌ها است. به عنوان مثال، برخی از فن‌های پردازنده‌های اینتل به دلیل طراحی پکیج LGA1200، دارای پایه‌های بلندتری هستند تا بتوانند پوشش مناسبی برای پکیج فراهم کنند. از سوی دیگر، برخی از فن‌های پردازنده‌های ای‌ام‌دی ابعاد کوچک‌تری دارند. تفاوت دیگر در این زمینه به طراحی متفاوت پین‌های پردازنده‌های اینتل و ای‌ام‌دی باز می‌گردد که این تفاوت در بسته‌بندی و پین‌ها باعث شده است که فن‌های سی پی یو این دو شرکت با یکدیگر تفاوت داشته باشند.

ارتباط توان مصرفی (TDP) پردازنده و خنک کننده

توان مصرفی پردازنده  TDP مخفف Thermal Design Power معیاری برای اندازه‌گیری میزان گرمای خروجی پردازنده با واحد وات است. به بیان دقیق‌‌تر بیان‌گر حداکثر حرارت تولید شده توسط پردازنده مرکزی است. به طوری که نشان می‌دهد پردازنده چه میزان انرژی را در مدت زمان کار مورد استفاده قرار داده و از این میزان چقدر به شکل حرارت از دست رفته است. با توجه به این‌که پردازنده‌های با TDP بالاتر، در حین کارکرد خود بیشترین میزان گرما را ایجاد می‌کنند باید از خنک‌کننده‌های با کارکرد بالا برای حل این مشکل استفاده کرد. در ارتباط با پردازنده‌های با TDP بالا مانند Intel Core i9 و AMD Ryzen 9 پیشنهاد می‌شود از یک سیستم خنک کننده مایع استفاده کرد. به عنوان مثال، برای خنک کردن پردازنده‌های با TDP بالا مثل Intel Core i9-11900K با TDP 125 وات یا AMD Ryzen 9 5950X با TDP 105 وات کارشناسان خنک کننده‌های مایع یا فن و هیت سینک‌هایی که توان بالایی را دارند پیشنهاد می‌کنند. به طور کلی، برای انتخاب خنک کننده مناسب برای پردازنده، باید به TDP پردازنده، نوع پردازنده، فضای داخل شاسی، نوع کاربری سیستم و موارد مشابه توجه کرد.

ارتباط نوع سوکت پردازنده و خنک کننده

نوع سوکت پردازنده و خنک کننده به صورت مستقیم با یکدیگر ارتباط دارند. هر پردازنده دارای یک سوکت خاص است که به آن متصل می‌شود و به همین دلیل باید از خنک کننده‌ای هماهنگ با سوکت پردازنده استفاده کرد. بنابراین، برای خرید خنک کننده باید ابتدا نوع سوکت پردازنده خود را بشناسید و سپس خنک کننده مناسب را برای آن پردازنده انتخاب کنید. به عنوان مثال، اگر پردازنده شما دارای سوکت LGA1200 باشد، باید خنک کننده‌ای را برای این سوکت پردازنده خریداری کنید. برای اطمینان از سازگاری خنک کننده با پردازنده خود، باید نوع سوکت پردازنده و نوع سوکت خنک کننده را بررسی کنید و اطمینان حاصل کنید که این دو با هم سازگار هستند. در برخی موارد، خنک کننده‌ها قابلیت نصب بر روی چندین نوع سوکت پردازنده را دارند. با این حال، برای اطمینان از سازگاری و عملکرد بهتر، پیشنهاد می‌شود از خنک کننده‌هایی استفاده کنید که برای سوکت‌های مشخصی از پردازنده‌ها طراحی شده‌اند.

تناسب ابعاد خنک کننده و کیس

تناسب ابعاد خنک کننده و کیس بسیار مهم است و باید به طور دقیق محاسبه شود. اگر خنک کننده انتخاب شده برای پردازنده بسیار بزرگ باشد و در کیس جای کافی برای نصب آن وجود نداشته باشد، ممکن است فضای داخلی کیس را اشغال کند و باعث محبوس شدن گرمای تولید شده توسط دیگر قطعات شود. همچنین، اگر خنک کننده بسیار کوچک باشد، ممکن است نتواند به خوبی پردازنده را خنک کند و باعث افزایش دما و کاهش عمر پردازنده شود. بنابراین، برای انتخاب خنک کننده مناسب برای کیس باید به ابعاد کیس و نوع مادربرد و سوکت پردازنده توجه کنید. همچنین، باید به اندازه و طراحی خنک کننده نیز دقت کنید تا بتوانید بهترین گزینه را انتخاب کنید.

به طور مثال، اگر کیس بسیار کوچک است باید به دنبال خنک کننده‌هایی با اندازه کوچک‌تر و عملکرد بالا باشید تا بتوانید از فضای محدود به شکل بهینه استفاده کنید. به عنوان مثال، خنک کننده‌های با طراحی لوله‌های حرارتی خمیده برای کیس‌های کوچک مناسب هستند. از طرف دیگر، اگر کیس بزرگ است، می‌توانید از خنک کننده‌های بزرگ‌تری استفاده کنید که قادر هستند به خوبی پردازنده را خنک کنند و به دلیل فضای بیشتری که در داخل کیس وجود دارد، مشکلی برای قطعات به وجود نمی‌آورند. همچنین، در صورتی که برای پردازنده‌تان از یک خنک‌کننده هوایی استفاده می‌کنید، باید مطمئن شوید که خنک کننده توانایی دریافت هوای خنک از محیط خارج کیس را دارد. در کل، برای انتخاب خنک کننده مناسب برای کیس خود، باید به ابعاد کیس، مادربرد و پردازنده، نوع سوکت پردازنده، نوع خنک کننده (هوایی یا مایع) و نیز فضای داخلی کیس و مکان قرارگیری پردازنده و خنک کننده توجه کرد.

کلام آخر

به طور کلی، خنک کننده پردازنده به عنوان یکی از مولفه‌های مهم کامپیوترها و سرورها شناخته می‌شود و باید با پردازنده سازگار باشد تا بتواند حرارت تولید شده را به طور کامل از پردازنده دفع کند. با این توصیف باید بگوییم که هنگام انتخاب فن پردازنده باید به مدل آن (هوایی یا آبی)، سایز و ارتفاع خنک کننده، قدرت خنک کنندگی، سرعت فن، میزان نویز تولید شده، قیمت و برند آن توجه کنید. همچنین، باید در هنگام نصب خنک کننده احتیاط کنید و از طریق برنامه‌های مناسب به مانیتورینگ دمای پردازنده و خنک کننده بپردازید.