تفاوت رام و رم چیست؟

فرق ROM  و RAM چیست؟

دنیای تجهیزات الکترونیکی و به ویژه کامپیوترهای شخصی و سرورها ما انواع مختلفی از حافظه‌ها را داریم که هر یک برای کاربردهای خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند. صرف نظر از طبقه‌بندی‌های مختلفی که در این زمینه وجود دارد، ما دو نوع خاص از حافظه‌ها را داریم که به نام‌های حافظه اصلی (ram) و حافظه‌های رام (rom) شناخته می‌شوند. در شرایطی که برخی تصور می‌کنند که رم و رام هر دو به مفهوم یکسانی اشاره دارند، اما واقعیت این است که این دو اصطلاح تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند. در این مقاله قصد داریم تفاوت ram و rom را مورد بررسی قرار دهیم.

رم چیست؟

قبل از پرداختن به فرق رم و رام، اجازه دهید توضیحاتی در ارتباط با رم و سپس رام ارائه کنیم تا شناخت دقیق‌تری نسبت به این اصطلاحات پیدا کنید. رم یا به عبارت دقیق‌تر حافظه دسترسی تصادفی (Random Access Memory) یک نوع حافظه خاص در سیستم‌های کامپیوتری است که برای ذخیره‌سازی و دسترسی سریع به داده ها استفاده می‌شود. این حافظه به عنوان حافظه کاری سیستم عمل می‌کند و اطلاعات را در حین عملکرد سیستم در خود ذخیره می‌کند.

رم به صورت چیپ‌های الکترونیکی درون ماژول‌های حافظه نصب می‌شود. اطلاعات در رم به صورت دیجیتالی ذخیره می‌شوند و به صورت باینری (صفر و یک) نمایش داده می‌شوند. حافظه اصلی دسترسی تصادفی به داده‌ها را فراهم می‌کند، به این معنی که می‌توان به صورت مستقیم و سریع به هر قسمتی از حافظه دسترسی پیدا کرد، بدون آن‌که نیازی به خواندن دیگر بخش‌های حافظه باشد (ترتیبی).

پیشنهاد مطالعه: رم سرور چیست؟ تفاوت رم سرور و رم معمولی چیست؟

اطلاعات در رم تا زمانی که سیستم روشن است، باقی می‌مانند. همچنین، حافظه‌های اصلی در مقایسه با سایر رسانه‌های ذخیره‌سازی بر مبنای معماری سخت‌افزاری فشرده‌تری ساخته می‌شوند که همین مسئله باعث شده تا فضای فیزیکی کمی را هنگام نصب در اسلات‌های DIMM اشغال کنند. البته، همان‌گونه که اشاره شد بنابراین پس از خاموشی سیستم، داده‌ها از رم پاک می‌شوند. بنابراین، رم برای ذخیره‌سازی داده‌های موقتی و اجرای برنامه‌ها در حین عملکرد سیستم استفاده می شود. رم‌ها در انواع مختلفی مانند DDR3، DDR4 و DDR5 وجود دارد، که هر کدام سرعت، ظرفیت و ویژگی‌های فنی مخصوص به خود دارند. ظرفیت رم متناسب با ظرفیت قابل پشتیبانی مادربورد و نیازهای کاربران باید خریداری شود و از چند گیگابایت تا چند ده گیگابایت می‌تواند متغیر باشد.

پیشنهاد مطالعه: تفاوت رم‌های RDIMM و LRDIMM

علاوه بر دسته‌بندی‌های اصلی مثل DDR3 تا DDR5 ما انواع مختلفی از رم‌ها را داریم که در ادامه به شکل اجمالی به آن‌ها اشاره می‌کنیم. DRAM مخفف Dynamic RAM یکی از رایج‌ترین نوع حافظه رم است. این نوع حافظه دارای سلول‌های بیتی است که برای نگهداری اطلاعات به انرژی کمی نیاز دارند. انرژی DRAM به صورت پیوسته در سیکل‌های مختلف باید نوسازی (refresh) شوند تا بتواند اطلاعات را به روز کند. نوع بعدی SRAM مخفف Static RAM است که برخلاف DRAM، برای نگهداری اطلاعات نیازی به نوسازی داده‌ها ندارد. SRAM سریعتر و کارآمدتر از DRAM است، اما گران‌تر بوده و حجم بزرگتری دارند.

SDRAM مخفف Synchronous DRAM یک نوع DRAM است که با سیگنال‌های ساعت (clock) هماهنگ می‌شود. این حافظه به طور همزمان دستورات را اجرا می‌کند تا فرآیند دسترسی به اطلاعات افزایش پیدا کند. DDR RAM مخفف Double Data Rate RAM نوعی SDRAM است که داده‌ها را در دو حافظه موازی در حالت صعودی و نزولی ذخیره می‌کند. این حافظه سرعت بالاتری نسبت به SDRAM است و نسخه‌های مختلفی از آن وجود دارد مانند DDR2، DDR3، DDR4 و DDR5 که در پاراگراف قبل به آن اشاره کردیم.  LPDDRمخفف Low Power DDR نوعی از DDR RAM است که به منظور کاهش مصرف انرژی در دستگاه‌های همراه طراحی شده است. این نوع حافظه معمولا در تلفن‌های هوشمند و دستگاه‌های قابل حمل استفاده می‌شود ECC RAM مخفف Error Correction Code RAM نوع دیگری از حافظه RAM است که برای تشخیص و تصحیح خطاهای حافظه استفاده می‌شود. این حافظه علاوه بر ذخیره‌سازی داده‌ها، بیت‌های اضافی برای تشخیص و تصحیح خطا در داده‌ها نیز دارد. GDDR مخفف Graphics Double Data Rate نوعی حافظه رم است که به طور اختصاصی برای استفاده در کارت‌های گرافیک طراحی شده است. این نوع حافظه دارای سرعت بالا و قابلیت پردازش داده‌های گرافیکی بزرگ و پیچیده است. NVRAM مخفف Non-Volatile RAM نوعی دیگری از حافظه‌های اصلی است که داده‌ها را در صورت قطع برق حفظ می‌کند.

پیشنهاد مطالعه: راهنمای خرید بهترین درایو SSD

هر کدام از حافظه‌های RAM مزایا و محدودیت‌های خاص خود را دارد و استفاده از آنها بستگی به نیازها و محدودیت‌های سیستم دارد. انتخاب نوع مناسب حافظه RAM برای سیستم مورد استفاده، باید با توجه به سازگاری با سیستم، سرعت، پشتیبانی از فرکانس‌ها و غیره انجام شود. به طور خلاصه، رم یک نوع حافظه کاری و فوق سریع است که در سیستم‌های کامپیوتری استفاده می‌شود و برای ذخیره‌سازی داده‌های موقت و اجرای برنامه‌ها استفاده می‌شود.

رام چیست؟

رام یا به عبارت دقیق‌تر حافظه فقط خواندنی (Read-Only Memory) نوع دیگری از حافظه‌ها است که داده‌ها را به صورت خواندنی در اختیار سیستم قرار می‌دهد. این نوع حافظه از قبل توسط تولیدکننده برنامه‌ریزی می شود و کاربر نمی‌تواند به صورت مستقیم داده‌ها را در آن ذخیره‌سازی کرده یا تغییر دهد. بنابراین، رام به عنوان یک حافظه غیرقابل پاک‌شونده عمل می‌کند.

اطلاعات ذخیره شده در رام معمولا شامل برنامه‌های بوت (بوت لودرboot loader ) هستند که در هنگام روشن شدن سیستم اجرا می‌شوند. به عنوان مثال، بایوس BIOS مخفف (Basic Input/Output System) که برای راه‌اندازی اولیه سیستم استفاده می‌شود، در یک حافظه رام نصب می‌شود. رام از حافظه‌هایی استفاده می‌کند که اطلاعات ذخیره شده در آن‌ها تا زمانی که برق سیستم روشن است، حفظ می‌شوند. با خاموش شدن سیستم، داده‌های ذخیره شده در رام پاک نمی‌شوند. این ویژگی باعث می‌شود که رام برای نگهداری اطلاعات مهم و ضروری سیستم استفاده شود.

با توجه به محدودیت در تغییر داده‌ها در رام، از آن به عنوان یک منبع قابل اعتماد برای ذخیره‌سازی برنامه‌ها و داده‌هایی که نیاز به حفظ ثابت پیکربندی‌ها دارند، استفاده می شود. اما معمولا رام به تنهایی برای کارکرد یک سیستم کافی نیست و نیاز به حافظه‌های دیگری مانند رم برای اجرای برنامه‌ها و ذخیره‌سازی داده‌های موقتی ضروری است.  با توجه به توضیحاتی که ارائه کردیم باید بگوییم که رام یک نوع حافظه است که داده‌ها را در قالب خواندنی برای سیستم ذخیره می‌کند و توسط شرکت سازنده برنامه‌ریزی شده و روی مادربورد سیستم‌ها قرار می‌گیرد. این حافظه غیرقابل پاک شونده است و برای ذخیره‌سازی برنامه‌های بوت استفاده می‌شود.

تفاوت رام و رم چیست؟

اکنون به این پرسش می‌رسیم که تفاوت رم و رام در چیست؟ هر دو اصطلاح به حافظه‌ای اشاره دارند که در سیستم‌های کامپیوتری استفاده می‌شوند و برای ذخیره‌سازی و دسترسی سریع به داده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما رم برای ذخیره‌سازی داده‌های موقتی و اجرای برنامه‌ها در حین کارکرد سیستم استفاده می‌شود، در حالی که رام برای ذخیره‌سازی برنامه‌های بوت و داده‌هایی که توسط سیستم عامل استفاده می‌شوند، به کار می رود. بنابراین باید بگوییم که فرق ram و rom در نحوه ذخیره‌سازی اطلاعات به شکل پایدار یا موقتی است.

حافظه سرور چیست؟

حافظه سرور به حافظه‌هایی اشاره دارد که در سرورها و سیستم‌های سرور استفاده می‌شوند. سرورها نقش مرکزی در ذخیره‌سازی و ارائه داده‌ها و سرویس‌ها در شبکه‌ها و اینترنت دارند، بنابراین نیاز به حافظه‌های بزرگ و قابل اطمینان دارند. در سرور‌ها نیز  از هر دو نوع رم‌ و رام استفاده می‌شود. رم‌ها در سرور به صورت ماژول‌های حافظه هستند که سرعت بالا و دسترسی سریع به اطلاعات را امکان‌پذیر می‌کنند. با این‌حال، حافظه‌ها در سرورها تفاوت‌هایی با حافظه‌های نصب شده روی کامپیوترهای دسکتاپ دارند. حافظه‌های سرور حجم، سرعت و قابلیت اطمینان بالا دارند و از چند گیگابایت تا چند ترابایت متغیر هستند. به طوری که سرور توانایی میزبانی حجم عظیمی از داده‌ها را در حافظه اصلی داشته باشد و بتواند برنامه‌ها را به طور همزمان اجرا کند. همچنین، سرعت دسترسی بالایی به داده‌ها دارند و همان‌گونه که اشاره کردیم در مقایسه با حافظه‌های دسکتاپ قابلیت اطمینان بالاتری ارائه می‌کنند تا در صورت بروز خطا یا نقص در حافظه، داده‌ها از دست نرود و عملکرد سیستم با مشکل روبرو نشود.

پیشنهاد مطالعه: آموزش اضافه کردن یا تعویض رم سرور

یک ویژگی شاخص حافظه‌های سرورهای HPE،ECC مخفف (Error Correction Code) است که برای تشخیص و تصحیح خطاهای حافظه استفاده می‌شود. حافظه‌های مبتنی بر ECC در سیستم‌های حساس به داده‌ها و اطلاعات بسیار مهم استفاده می‌شود. به همین دلیل است که سرورها از حافظه‌های مبتنی بر ویژگی ECC استفاده می‌کنند. وظیفه ECC در حافظه این است که خطاهای تصادفی یا تخریبی در داده‌های ذخیره شده را تشخیص داده و در صورت امکان، آنها را تصحیح کند. برای این منظور، ECC از الگوریتم‌های خاصی استفاده می‌کند که به هر بیت اطلاعات یک کد تصحیح خطا (Error Correction Code) پیوست می‌کند. هنگام خواندن داده‌ها از حافظه، ECC بررسی می‌کند که آیا داده‌ها تغییر یافته‌اند یا خیر. در صورتی که خطایی تشخیص داده شود، ECC می‌تواند با استفاده از کدهای تصحیح خطا، خطا را تشخیص داده و در برخی موارد خطا را تصحیح کند که به معنای حفظ داده‌ها و جلوگیری از بروز مشکلات در سیستم است. با استفاده از ECC، احتمال خرابی و از دست رفتن اطلاعات حافظه به شکل قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند که در نتیجه باعث افزایش سرعت سیستم نیز می شود.

پیشنهاد محصول: خرید سرور اچ‌پی