Firmware چیست؟ کاربرد فریمور

هنگام کار با سخت افزار یا مطالعه در این زمینه، با اصطلاح فریمور یا Firmware مواجه خواهید شد، معادل فارسی فریمور سفت افزار است که ممکن است در برخی منابع از آن با عنوان میان افزار هم یاد کنند که این اشتباه است میان افزار واسط برنامه نویسی است و با فریمور فرق دارد، در ادامه مطلب به بررسی فریمور و کاربردهای آن خواهیم پرداخت، همراه نتسا باشید.

فریمور یا Firmware چیست؟

اولین بار در سال 1967 اصطلاح فریمور برای داده‌های قابل ویرایش بر روی پردازنده به کار رفت، این داده‌های قابل ویرایش میکروکدهای درون cpu بودند که دستورالعمل‌های کامپیوتر را اجرا می‌کردند. 2 عملیات مهمی که میکروکدهای فریمور روی پردازنده انجام می‌دهند، عبارتند از:

1. بارگذاری مجدد داده‌ها
2. اصلاح و بهینه‌سازی دستورالعمل‌های پردازنده مرکزی

فریمور یا سفت افزار کلاس خاصی از نرم افزار رایانه‌ای است که کنترل بهینه تری را برای سخت افزار دستگاه فراهم می‌کند و روی فلش رام (رام حافظه فقط خواندنی و پایدار است که در صورت نیاز می‌توان اطلاعات آن را پاک کرد و آن را مجدد برنامه نویسی کرد.) دستگاه ذخیره می‌شود.

فریمور می‌تواند مانند BIOS رایانه‌ای شخصی شامل عملکردهای اساسی دستگاه باشد و خدماتی را به نرم افزارهای سطح بالاتر مانند سیستم عامل ارائه دهد، در دستگاه‌های دیگر مانند: اسمارت فون، تلویزیون‌های اسمارت، ماشین لباسشویی و … فریمور شبیه سیستم عامل دستگاه عمل کرده و تمام عملکردهای کنترل، نظارت و ویرایش داده‌ها را انجام می‌دهد.

پیشنهاد مطالعه: نحوه ریکاوری هارد

روی دستگاه‌های هوشمند چیپ حافظه ROM یا کنترلر فریمور وجود دارد که میکروکدهای فریمور روی آنها برنامه نویسی و ذخیره می‌شوند و مسئولیت رفتارهای سخت افزار را در زمان روشن بودن آن برعهده دارند. این دستورات مشخص می‌کنند که سایر اجزا و سخت افزارهای دستگاه چگونه با هم در ارتباط باشند.

میکروکدهای برنامه نویسی شده روی حافظه دستگاه‌های هوشمند گاهی به صورت دائمی بوده و قابلیت پاک کردن یا به روز رسانی را ندارند که این ویژگی امکان رفع اشکال یا افزودن ویژگی جدید به دستگاه را محدود می‌کند.

Firmware هارد چیست؟

فریم‌ویر هارد (Hard Drive Firmware) یا Firmware در حقیقت نرم‌افزاری است که درون یک هارد دیسک قرار دارد. این نرم‌افزار، برای کنترل و مدیریت عملکرد فیزیکی و عملیاتی هارد استفاده می‌شود. Firmware هارد در قالب یک سیستم عامل یک برنامه‌ریزی شده و نصب شده در حافظه داخلی هارد از سوی تولیدکننده در آن قرار می‌گیرد. وظیفه اصلی Firmware هارد مدیریت و کنترل عملیات مربوط به خواندن و نوشتن داده‌ها، تطبیق سرعت چرخش دیسک با نیاز سیستم، مدیریت تقسیم‌بندی حافظه و تراکنش‌های مرتبط با ردیابی خطا و بهینه‌سازی عملکرد هارد است. Firmware هارد توسط سازندگان هارد تولید شده و به صورت پیش‌فرض بر روی دستگاه نصب می‌شود، اما در برخی موارد، تولیدکنندگان Firmware به‌روزرسانی‌ها را برای بهبود عملکرد، رفع باگ‌ها و اضافه کردن ویژگی‌های جدید ارائه می‌کنند. این به‌روزرسانی‌ها معمولا از طریق ابزارهای خاص ارائه می‌شوند که توسط سازنده هارد فراهم می‌شوند. به طور کلی، Firmware هارد وظیفه کنترل و مدیریت عملکرد هارد را بر عهده دارد. این نرم‌افزار به صورت پایدار در دستگاه نصب شده و بر اساس آن، هارد به درستی عمل می‌کند و با سیستم عامل و دیگر سخت‌افزارها ارتباط برقرار می‌کند.

چرا باید فریمور سخت افزار آپدیت شود؟

منظور از firmware update چیست؟ تولید کنندگان سخت افزار تا سال‌ها پس از ارائه قطعات سخت افزاری به بازار با توسعه نرم افزارهای کدنویسی فریمور و به روزرسانی مرتب فریمورها به پشتیبانی از مشتریان می‌پردازند، مثلا اگر تولید کننده مادربرد یک دستگاه قصد اضافه کردن ویژگی جدیدی یا برطرف کردن خطای خاصی را داشته باشد می‌تواند با آپدیت فریمور این کار را انجام دهد.
لازم به ذکر است که می توانید با آپدیت کردن فریمور سخت افرار خود، عملکرد سخت افرار و یا دستگاه خود را بهبود ببخشید. شاید مطالعه مقاله چگونه firmware را آپدیت کنیم نیز برایتان جالب باشد.

اگر با مشکل خاموش شدن خودکار گوشی همراه مواجه شدید، فریمور آن را آپدیت کنید تا مشکل حل شود

فریمور در انواع دستگاه ها

بر اساس هر نوع دستگاه، فریمورهای متفاوتی داریم. در ادامه به برخی از آنها اشاره می کنیم:

فریمور مودم و روتر

فریمور مودم و روتر (Modem and Router Firmware)، نرم‌افزاری است که در دستگاه‌های مودم و روتر استفاده می‌شود و عملکرد و کنترل این دستگاه‌ها را مدیریت می‌کند. مودم و روتر‌ها از طریق اتصال به شبکه اینترنت، ارتباط بین دستگاه‌های مختلف را فراهم می‌کنند. فریمور مودم و روتر توسط سازندگان این دستگاه‌ها تولید و نصب می‌شود. این نرم‌افزار عملکرد اصلی دستگاه را کنترل کرده و تنظیمات را براساس نیازهای شبکه و کاربر انجام می‌دهد که شامل مدیریت اتصال به اینترنت، تنظیمات شبکه، امنیت شبکه، مدیریت عرض باند بی‌سیم (Wi-Fi)، پروتکل‌های ارتباطی و سایر وظایف مرتبط با شبکه است. برخی سازندگان مودم و روتر، به‌روزرسانی‌های فریمور را منتشر می‌کنند تا قابلیت‌های امنیتی بهبود یافته و گزینه‌های بیشتری برای پشتیبانی از دستگاه‌ها در اختیار کاربران قرار گیرند. این به‌روزرسانی‌ها معمولا از طریق رابط کاربری وب مودم و روتر یا از طریق برنامه‌های مدیریتی مربوطه امکان‌پذیر در دسترس است.

معنی firmware در گوشی

فریمور گوشی همان میکروکدهای برنامه نویسی شده پایدار روی حافظه ROM گوشی‌های تلفن همراه یا اسمارت فون‌ها هستند که وظیفه کنترل عملکرد آنها را برعهده دارند، امکان آپدیت کردن فریمور در گوشی اهمیت بالایی دارد زیرا این آپدیت کردن باعث اضافه شدن ویژگی‌های جدید به نرم افزارها و حذف باگ‌ها خواهد شد. حتی اگر مشکلی در نرم افزار یا سیستم عامل موبایل وجود داشته باشد یا گوشی به صورت خودکار خاموش شود آپدیت فریمور این موارد را مرتفع خواهد کرد.

Firmware اندروید

اندروید یکی از سیستم عامل‌های محبوب موبایل است که فریمور مخصوص به خود را دارد از ویژگی‌های مهم فریمور اندروید Bootloader، کد Country Exit Code، مولفه Phone و PDA است که برای هر گوشی منحصر به فرد و متمایز از سایر گوشی‌ها است.

فریمور اندروید به دو روش آپدیت می‌شود 1- روش خودکار 2- روش OTA در روش دوم باید فریمور مربوط به برند گوشی را پیدا کرده و فایل فریمور را دانلود و نصب کنید و به بخش آپدیت نرم افزار گوشی بروید و آپدیت را تایید کنید.

فریمور آیفون

فریمور آیفون (iPhone) شامل سیستم عامل iOS است که بر روی دستگاه‌های ایفون نصب می‌شود. این سیستم عامل، عملکرد اصلی دستگاه را کنترل و مدیریت می‌کند و از طریق آن، کاربران می‌توانند از قابلیت‌ها و ویژگی‌های مختلف ایفون استفاده کنند. فریمور ایفون توسط شرکت اپل توسعه داده می‌شود و به طور دوره‌ای به‌روزرسانی‌ها و بهبودهایی در عملکرد، امنیت و اضافه کردن ویژگی‌های جدید را دریافت می‌کند. این به‌روزرسانی‌ها معمولا از طریق اتصال به اینترنت و از طریق برنامه تنظیمات یا iTunes امکان‌پذیر است. نسخه‌های جدید فریمور ایفون معمولا بازدهی بهتر، مشکلات امنیتی کمتر، باگ‌های کمتر، قابلیت‌های جدید و تجربه‌های کاربری بهتر را به کاربران ارائه می‌دهند. به همین دلیل، توصیه می‌شود که همیشه از آخرین نسخه فریمور موجود برای ایفون استفاده کنید تا از بهترین عملکرد و امکانات استفاده کنید.

فریمور ماینر

فریمور ماینر (Miner Firmware)، نرم‌افزاری است که در دستگاه‌های ماینینگ (Mining) استفاده می‌شود. دستگاه‌های ماینینگ، معمولا برای استخراج ارزهای دیجیتال مانند بیت‌کوین (Bitcoin) و اتریوم (Ethereum) استفاده می‌شوند. فریمور ماینر بر روی تراشه‌های دستگاه‌های ماینینگ نصب می‌شود و وظیفه کنترل و مدیریت عملکرد دستگاه را بر عهده دارد. این نرم‌افزار به صورت خاص برای استخراج ارزها طراحی شده است و بر اساس آن، دستگاه ماینر به بهترین شکل ممکن از منابع سخت‌افزاری خود استفاده می‌کند. فریمور ماینر معمولا توسط تولیدکنندگان دستگاه‌های ماینینگ توسعه داده می‌شود و از طریق به‌روزرسانی‌ها، بهبود عملکرد و بهینه‌سازی‌هایی در استخراج ارزها را به همراه دارند. این به‌روزرسانی‌ها می‌توانند شامل بهبود در سرعت استخراج، بهبود کارایی سخت‌افزار، کاهش مصرف انرژی و رفع مشکلات عملکردی باشند. استفاده از نسخه‌های به‌روز فریمور ماینر می‌تواند به کاهش هزینه‌ها، افزایش سرعت استخراج، بهبود پایداری سیستم و بهره‌وری بیشتر کمک کند. بنابراین، برای دستگاه‌های ماینینگ، توصیه می‌شود که همیشه از آخرین نسخه فریمور موجود استفاده شود تا بهترین عملکرد و نتایج را در استخراج ارزها به دست آورید.

فریمور دوربین

فریمور دوربین (Camera Firmware)، نرم‌افزاری است که درون دوربین‌های دیجیتال قرار دارد و عملکرد و کنترل دوربین را مدیریت می‌کند. این نرم‌افزار شامل سیستم عامل و برنامه‌های مربوط به عملکرد دوربین است. فریمور دوربین به صورت پیش‌فرض توسط سازندگان دوربین تولید و نصب می‌شود. این نرم‌افزار به صورت پایدار در داخل حافظه داخلی دوربین قرار دارد و وظیفه کنترل و مدیریت عملکرد دوربین را دارد که شامل کنترل تنظیمات عکاسی، فوکوس، تنظیمات صدا، کنترل نورپردازی، استفاده از حسگرهای دوربین و سایر عملیات مرتبط با عکاسی است.

برخی سازندگان دوربین، به‌روزرسانی‌های فریمور را ارائه می‌دهند تا عملکرد دوربین را بهبود بخشند، عیب‌ها و باگ‌ها را رفع کنند و ویژگی‌های جدید را به دوربین اضافه کنند. این به‌روزرسانی‌ها معمولا از طریق اتصال به کامپیوتر یا از طریق درگاه USB یا کارت حافظه امکان‌پذیر است.

فریمور تلویزیون

فریمور تلویزیون (TV Firmware)، نرم‌افزاری است که داخل تلویزیون‌های هوشمند (Smart TV) قرار دارد و عملکرد و کنترل تلویزیون را مدیریت می‌کند. این نرم‌افزار شامل سیستم عامل و برنامه‌های مرتبط با عملکرد تلویزیون است. فریمور تلویزیون نیز به صورت پیش‌فرض و در قالب سیستم عامل تلویزیون که در بیشتر موارد از نوع اندروید است تولید و نصب می‌شود. این نرم‌افزار وظیفه کنترل و مدیریت عملکرد تلویزیون را بر عهده دارد و شامل کنترل رابط کاربری، تنظیمات تصویر و صدا، اتصال به اینترنت و اجرای برنامه‌ها و برنامه‌های استریمینگ است.

کاستوم فریمور چیست؟

کاستوم فریمور (Custom Firmware) یا نرم‌افزار سفارشی، نرم‌افزاری است که توسط افراد یا گروه‌های سوم، به طور غیررسمی بر روی دستگاه‌های الکترونیکی نصب می‌شود. این نرم‌افزار سفارشی، با توجه به نیازها و علاقه‌های کاربران، تغییرات و بهبودهایی را در نرم‌افزار اصلی دستگاه ایجاد می‌کند. کاستوم فریمور معمولا برای دستگاه‌های مختلف مانند تلفن همراه، تبلت، کنسول بازی، دوربین و سایر دستگاه‌های الکترونیکی وجود دارد. افراد یا گروه‌هایی که کاستوم فریمور تولید می‌کنند، معمولا از کدهای منبع باز (Open-source) موجود استفاده می‌کنند و تغییراتی را در آن اعمال می‌کنند یا به صورت کامل نرم‌افزار جدیدی را توسعه می‌دهند.

استفاده از کاستوم فریمور می‌تواند برای کاربران مزایایی داشته باشد که شامل امکانات و ویژگی‌های جدید، بهبود عملکرد، امنیت بیشتر، انعطاف‌پذیری در تنظیمات و قابلیت دسترسی به ابزارها و منابع غیررسمی است. با این حال، استفاده از کاستوم فریمور ممکن است باعث از بین رفتن ضمانت دستگاه شود و در برخی موارد می‌تواند به خرابی دستگاه منجر شود.

استفاده از کاستوم فریمور به‌عنوان یک فریمور سفارشی با مسئولیت و آگاهی کاربر انجام می‌شود و توصیه می‌شود قبل از استفاده کاستوم فریمور، مطالعه کافی درباره توانایی‌ها و محدودیت‌های آن انجام شود. دقت کنید پس از نصب آن روی دستگاه مصرفی، فرآیند به‌روزرسانی یا پشتیبانی فنی باید از طریق منابع و جامعه کاربران کاستوم فریمور انجام شود.