راهنمای خرید درایو SSD
حافظه حالت جامد SSD مخفف Solid State Drive نوعی حافظه دیجیتال است که از ترکیب فناوری حافظه فلش (Flash Memory) و کنترلرهای الکترونیکی برای ذخیره و دسترسی به داده‌ها استفاده می‌کند. حافظه SSD فاقد هرگونه قطعه مکانیکی مثل هارد دیسک است و به همین دلیل جایگزین بهتر و سریع‌تری برای هارد دیسک‌ها است. به طوری که سرعت بالا، مصرف برق کمتر و مقاومت بیشتر در برابر ضربه و لرزش استفاده دارد و همین مسئله باعث شده است تا شرکت‌ها برای سرورها یا استوریج‌ها به سراغ خرید این مدل درایو‌ها بروند.
فهرست محتوا
درایوهای SSD چه مزایایی دارند؟
یکی از مزایای درایو SSD نسبت به هارد دیسک، سرعت بالای خواندن و نوشتن داده‌ها است. درایو SSD به دلیل عدم وجود قطعات مکانیکی، قابلیت دسترسی به داده‌ها در زمان بسیار کوتاهی را دارد و این امر باعث افزایش سرعت بوت شدن سیستم عامل، بارگذاری برنامه‌ها و اجرای آن‌ها می‌شود. همچنین، درایو SSD کم مصرف‌تر از هارد دیسک‌ها است که در بلندمدت صرفه‌جویی در مصرف انرژی را به همراه دارد. از دیگر مزایای هارد SSD می‌توان به مقاومت بالا در برابر ضربه و لرزش، عمر طولانی‌تر، حجم کوچک‌تر و عدم ایجاد صدا و لرزش در هنگام کار با آن، اشاره کرد. با توجه به این مزایا، هارد SSD برای استفاده در سرورهای HP، کامپیوترهای شخصی، لپ‌تاپ‌ها، کنسول‌های بازی و دستگاه‌های دیگر گزینه بسیار مناسبی است.
نکات خرید هارد SSD
همان‌گونه که اشاره شد، هاردهای SSD، جایگزین بهتری برای هارددیسک‌ها هستند و همین مسئله باعث شده تا بسیاری از شرکت‌ها و کاربران به دنبال خرید آن‌ها باشند. با این‌حال، در هنگام خرید این هاردها باید به نکات مهمی دقت کنید تا خرید درستی را انجام دهید.
ظرفیت: این معیاری است که باید در نظر گرفته شود. برای خرید یک هارد SSD، باید مقدار فضای مورد نیاز خود را بر اساس نیازهای تجاری بررسی کنید. ظرفیت‌های متداول هارد SSD شامل 128، 256 و 512 گیگابایت به همراه 1، 2 و 4، 8، 16 ترابایت هستند که البته ظرفیت‌های بالا به دلیل قیمت زیادی که دارند تنها از سوی سازمان‌های بزرگ خریداری می‌شوند.
سرعت: سرعت خواندن و نوشتن دومین معیار مهمی است که باید به آن دقت کنید. سرعت SSD از سرعت هارددیسک‌ها بسیار بالاتر است، با این‌حال، همه آن‌ها سرعت یکسانی ندارند. بنابراین بهتر است قبل از خرید سرعت SSDهای مختلف را بررسی کنید. سرعت SSDها به دو شکل ترتیبی (Sequential) و تصادفی (Random) اندازه‌گیری می‌شود. سرعت Sequential در واقع سرعت خواندن و نوشتن پشت سر هم بلوک‌های داده است، در حالی که سرعت Random به سرعت خواندن و نوشتن بلوک داده‌های تصادفی اشاره دارد. برای برخی از کاربردهای خاص، مانند برنامه‌هایی که باید برای اجرای سریع، داده‌های تصادفی را بخوانند، سرعت تصادفی بسیار مهم است.
نوع رابط: SSDها در سه نوع مختلف رابط SATA، SAS و NVMe موجود هستند. NVMe سرعت بسیاربالاتری نسبت به SATA دارد، بنابراین اگر سرعت برای شما مهم است، بهتر است یک SSD با رابط NVMe را انتخاب کنید. اما اگر سیستم شما فقط با رابط SATA سازگار است، می‌توانید یک SSD با رابط SATA را انتخاب کنید. دقت کنید که مد NVMe تنها قابلیت نصب روی اسلاتی در مادربورد را دارد. بنابراین، اگر مادربورد از این اسلات پشتیبانی نمی‌کند باید از مدل‌های مبتنی بر رابط‌های SATA یا SAS استفاده کنید.
پیشنهاد مطالعه : تفاوت درگاه‌های اتصال در SSDها
قیمت: قیمت انواع هارد SSD بر مبنای فناوری و ظرفیتی که دارند، متنوع از یکدیگر است. به طور معمول، هرچه ظرفیت حافظه حالت جامد بیشتر می‌شود به همان نسبت قیمت آن نیز افزایش پیدا می‌کند. همچنین، برند سازنده نقش مهمی در تعیین قیمت دارد. به طور معمول قیمت SSDهای متعلق به برندهای شناخته شده مثل سامسونگ، وسترن دیجیتال و غیره بیشتر از شرکت‌های گمنام است.
برند: همان‌گونه که اشاره کردیم، برندهای مختلفی در زمینه ساخت SSDها به فعالیت اشتغال دارند و برای انتخاب بهترین SSD برای خود، بهتراست که برندهای مختلف را بررسی کنید و مشخصات فنی محصولات آن‌ها را بررسی کنید. برندهایی مانند Samsung، Kingston، Crucial و WD معمولا به عنوان برندهای معتبر در بازار SSD شناخته می‌شوند.
پشتیبانی فنی: بهتر به سراغ خرید محصولات از برندهایی بروید که اگر در مدت زمان استفاده از محصول با خرابی روبرو شدید، نمایندگی‌های آن‌ها در ایران یا متخصصان نمایندگی‌ها قادر به برطرف کردن مشکل باشند. نکته مهم دیگری که در ارتباط با پشتیبانی وجود دارد، گارانتی است. محصولاتی که دارای گارانتی هستند به شما تضمین می‌دهند که اگر محصول به دلیل مشکلاتی همچون نوسان برق یا صدمات فیزیکی آسیب ندیده باشد، محصول معیوب را با نمونه سالم تعویض کنند.
سازگاری: در نهایت، باید توجه داشت که SSD برای استفاده در سرورها، استوریج‌ها، کامپیوترهای شخصی، لپ‌تاپ‌ها، کنسول‌های بازی و دستگاه‌های دیگر طراحی شده‌اند. بنابراین، قبل از خرید SSD، اطمینان حاصل کنید محصولی که قصد خریداری آن را دارید سازگار با دستگاهی باشد که قرار است روی آن نصب شود.
در نهایت، برای خرید یک درایو SSD، بهتر است مشخصات و نیازهای کاری را بررسی کرده و بر اساس آن، یک SSD با کیفیت را انتخاب کنید. همچنین، سعی کنید محصول موردنیاز را از فروشندگان معتبر و با تجربه تهیه کنید.
ظرفیت ذخیره‌سازی SSDها
ظرفیت ذخیره‌سازی SSDها بسیار متنوع است و به همین دلیل باید بر اساس نیازهای خود اقدام به خرید هارد SSD کنید. امروزه، ظرفیت‌های پر استفاده و محبوب بازار به شرح زیر هستند:
- درایو SSD با ظرفیت 128 گیگابایت
- درایو SSD با ظرفیت 256 گیگابایت
- درایو SSD با ظرفیت 512 گیگابایت
- درایو SSD با ظرفیت 1 ترابایت
- درایو SSD با ظرفیت 2 ترابایت
لازم به توضیح است که SSDهای با ظرفیت‌های بالاتر نیز در بازار وجود دارند، اما به دلیل قیمت بالایی که دارند کمتر مورد توجه شرکت‌های کوچک تا متوسط قرار دارند. به طور مثال، حافظه حالت جامد با ظرفیت 8 ترابایت و رابط SATA 3.0 قیمتی نزدیک به 28 میلیون تومان دارد که کمتر شرکت عادی حاضر به پرداخت چنین قیمتی برای خرید این هارد است.
در انتخاب ظرفیت SSD، باید به نیازهای خودتان در مورد ظرفیت دقت کنید. برای مثال، اگر برای استفاده روزانه به فضای ذخیره‌سازی بالایی نیاز ندارید، می‌توانید یک SSD با ظرفیت 256 گیگابایت خریداری کنید. اگر به دنبال یک SSD برای کاربردهای حرفه‌ای هستید و در نظر دارید برنامه‌های حجیم و فایل‌های بزرگ را روی آن ذخیره‌سازی کنید، باید به سراغ خرید حافظه‌های حالت جامد یک یا دو ترابایتی بروید.
به عنوان یک قاعده کلی به این نکته دقت کنید که SSDهای با ظرفیت بالاتر برای کاربردهای حرفه‌ای و سرورها مناسب هستند و به طور کارشناسان شبکه به سرغ خرید مدل‌هایی می‌روند که ظرفیت 1 تا 4 ترابایت دارند. SSDهای با ظرفیت بالا برای میزبانی بانک‌های اطلاعاتی، تدوین فیلم‌های ویدیویی، ویرایش تصاویر با کیفیت بالا و نصب بازی‌های رایانه‌ای استفاده می‌شوند. در نهایت، برای انتخاب ظرفیت مناسب برای هارد SSD، بهتر است نیازهای خود را در نظر بگیرید و بر اساس آن، یک هارد SSD با ظرفیت مناسب و در محدوده بودجه خود، انتخاب کنید.
فرم فاکتور یا ابعاد درایو SSD
فرم فاکتور درایو SSD، بیان‌گر ابعاد آن است و به شما کمک می‌کند تا بفهمید که آیا درایو SSD مورد نظر با سیستم شما سازگار است یا نه. در ادامه به بررسی انواع فرم فاکتور درایو SSD می‌پردازیم:
2.5 اینچ: فرم فاکتور قدیمی و پر کاربرد در صنعت ذخیره‌سازی است که درایوهای SSD و هارد دیسک‌های مختلفی بر مبنای آن ساخته می‌شوند و به طور گسترده‌ای در لپ‌تاپ‌ها استفاده می‌شود و سرورها نیز از آن پشتیبانی می‌کنند. 2.5 اینچ، به طور معمول ابعادی حدود ۶.۳۵ × ۱۰ سانتی‌متر دارد.
M.2: این نوع فرم فاکتور SSD، برای لپ تاپ‌ها و سامانه‌های کوچک و قابل حمل و سرورها طراحی شده است. این نوع SSD در اندازه‌های مختلفی وجود دارد که از آن جمله باید به ۲۲ × ۳۰ میلی متر، ۲۲ × ۴۲ میلی متر و ۲۲ × ۸۰ میلی متر اشاره کرد.
PCIe: این نوع SSD، برای سرورها و کامپیوترهای حرفه‌ای طراحی شده است و از رابط PCIe برای انتقال داده‌ها استفاده می‌کند. فرم فاکتور PCIe می‌تواند اندازه‌های مختلفی وجود داشته باشد که از آن جمله باید به ۲.۵ اینچ و ۳.۵ اینچ اشاره کرد.
U.2: این نوع فرم فاکتور SSD، برای سرورها و محصولاتی که قرار است در مراکز داده مستقر شوند طراحی شده است و از رابط U.2 برای انتقال داده‌ها استفاده می‌کند. فرم فاکتور U.2، به طور معمول در اندازه 2.5 اینچ و با ارتفاع 15 میلی‌متر قابل دسترسی است.
سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات درSSD
سرعت خواندن و نوشتن درایو SSD، از جمله عوامل مهم در عملکرد سرور است. سرعت خواندن و نوشتن درایو SSD، به میزان داده‌هایی که می‌تواند در واحد زمان بخواند یا بنویسد، اشاره دارد. هنگامی که صحبت از سرعت خواندن و نوشتن درایو SSD به میان می‌آید نکات مهمی وجود دارند که باید به آن‌ها اشاره داشته باشیم. این نکات مهم به شرح زیر هستند:
سرعت خواندن (Read Speed): سرعت خواندن درایو SSD، به میزان داده‌هایی که درایو SSD می‌تواند در واحد زمان بخواند اشاره دارد. سرعت خواندن درایو SSD در مقایسه با درایوهای هارد دیسک (HDD) بسیار بیشتر است و معمولا برای درایوهای SSD با کیفیت بالا، این سرعت بیشتر از 500 مگابایت بر ثانیه است.
سرعت نوشتن (Write Speed): سرعت نوشتن درایو SSD، به میزان داده‌هایی که درایو SSD می‌تواند در واحد زمان بنویسد اشاره دارد. بازهم سرعت نوشتن درایو SSD در مقایسه با درایوهای هارد دیسک بسیار بیشتر است، به طوری که درایوهای SSD با کیفیت بالا سرعت نوشتنی برابر با 400 مگابایت بر ثانیه دارند.
به علاوه، درایوهای SSD با استفاده از فناوری NVMe سرعت خواندن و نوشتن بالاتری نسبت به هم‌طرازان خود دارند. این فناوری سرعت انتقال داده‌ها را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد و با توجه به این که به شکل مستقیم با مادربورد مرتبط است، سرعتی به مراتب بالاتر از مدل‌هایی دارد که از رابط SATA یا SAS استفاده می‌کنند.
طول عمر SSDها
عمر یک درایو SSD به طور معمول به عمر تعداد سیکل‌های نوشتن/خواندن داده‌ها به درایو SSD مربوط می‌شود. هر بار که داده‌ای به درایو SSD نوشته شده یا از آن خوانده می‌شود، یک سیکل پایانی برای درایو SSD ثبت می‌شود. با گذر زمان و استفاده از درایو SSD، تعداد سیکل‌های پایانی درایو SSD کاهش می‌یابد و در نهایت این درایو SSD قابل استفاده نخواهد بود.
در حالت عادی، درایو SSDهای با کیفیت بالا قادر به پشتیبانی از حدود 1000 تا 3000 سیکل پایانی هستند، اما این تعداد در مورد درایوهای قدیمی‌تر ممکن است پایین‌تر باشد. اما باید توجه داشت که این تعداد سیکل‌ها بستگی به کیفیت درایو SSD و نوع استفاده از آن دارد. برای مثال، اگر شما برای کاربردهایی مانند پایگاه داده و سرور استفاده کنید، تعداد سیکل‌های پایانی درایو SSD شما بیشتر از کاربردهای عادی خواهد بود و ممکن است به زودی‌تر به پایان برسد.
همچنین، درایوهای SSD با استفاده از تکنولوژی‌های جدید مانند D NAND، عمر بیشتری دارند. این تکنولوژی‌ها به درایو SSD اجازه می‌دهند که بیشترین تعداد سیکل‌های پایانی را برای ذخیره‌سازی داده‌ها فراهم کنند و عمر درایو SSD را بهبود بخشند.
به طور کلی، عمر درایو SSD به عوامل مختلفی مانند کیفیت درایو، نوع استفاده، نوع تکنولوژی مورد استفاده و حجم داده‌های ذخیره شده در آن بستگی دارد. با این حال، درایوهای SSD به طور معمول عمر مفیدی در بازه 3 تا 5 سال دارند و پس از آن به تدریج سلول‌های SSD قابل استفاده نخواهند بود.
پیشنهاد مطالعه : چگونه طول عمر SSDها را افزایش دهیم؟ 7 روش برای افزایش طول عمر SSDها
عیب‌یابی و رفع مشکلات (ECC)/ اطمینان پذیریSSD
با توجه به اینکه درایوهای SSD شامل حافظه‌های فلش هستند، ممکن است برخی از بیت‌های حافظه در حین استفاده معیوب شوند و این موضوع می‌تواند مشکلاتی مانند از دست رفتن داده‌ها و یا کاهش عملکرد درایو SSD را به همراه داشته باشد. برای رفع این مشکلات، درایو SSDها به صورت پیش‌فرض به فناوری ECC سرنام (Error Correction Code) تجهیز شده‌اند.
فناوری ECC، به درایو SSD اجازه می‌دهد تا هرگونه خطایی در داده‌ها را شناسایی کرده و آن را اصلاح کند. ECC به طور خودکار از طریق بیت‌های اضافی درایو SSD عمل می‌کند و در صورتی که به هر دلیلی بیتی در داده‌ها مختل شود، از بیت‌های اضافی برای تشخیص و رفع خطا استفاده می‌کند. همچنین، درایوهای SSD به صورت پیش‌فرض به مکانیزم اطمینان‌پذیری (End-to-End Data Protection) تجهیز شده‌اند. این مکانیزم، در هر مرحله از ذخیره‌سازی داده‌ها در درایو SSD، از جمله ورود داده‌ها به درایو، ذخیره داده‌ها و خروج داده‌ها از درایو، از صحت داده‌ها اطمینان حاصل می‌کند و در صورت هرگونه خطا، آن را شناسایی و رفع می‌کند. در صورتی که به هر دلیلی درایو SSD با مشکل مواجه شود، می‌توانید با استفاده از نرم‌افزارهای مخصوص برای عیب‌یابی، مشکلات را برطرف کنید. همچنین، در صورتی که درایو SSD دارای گارانتی است، می‌توانید آن را به تولیدکننده یا فروشنده ارجاع دهید و در صورت لزوم درایو را تعویض کنید.
قیمت هارد SSD
قیمت SSD ها بستگی به مدل، ظرفیت، سرعت و کیفیت آن‌ها دارد. همچنین، با توجه به رقابت شدید در بازار حافظه‌های SSD، قیمت‌های آن‌ها در طول زمان تغییر می‌کند. به طور کلی، قیمت حافظه‌های SSD به ظرفیت و سرعت آن‌ها بستگی دارد. از این‌رو، هرچه ظرفیت حافظه‌های SSD کمتر و سرعت پایین‌تری داشته باشند به همان نسبت قیمت کمتری دارند. در حال حاضر، قیمت حافظه‌های SSD با ظرفیت 120 گیگابایت در حدود 40 تا 50 دلار آمریکا است، در حالی که حافظه‌های SSD با ظرفیت 1 ترابایت با قیمت حدود 120 تا 150 دلار آمریکا در دسترس هستند. به طور کلی، برای خرید حافظه‌های SSD، بهتر است ابتدا نیاز خود به ظرفیت و سرعت را مشخص کنید و سپس با توجه به قیمت‌های موجود در بازار، مدل مناسبی را انتخاب کنید.
فناوری RAID در SSD
RAID مخفف Redundant Array of Independent Disks، فناوری است که به کمک آن می‌توانید چندین درایو را با هم ترکیب کرده و یک درایو بزرگ‌تر و پایدارتر ایجاد کنید. استفاده از رید در تعامل با حافظه‌های SSD به دلیل سرعت و قابلیت اطمینان بالاتر، بسیار محبوب است. در رید، داده‌ها به صورت موازی بر روی چندین درایو ذخیره می‌شوند تا در صورت خرابی یکی از درایو‌ها، داده‌ها را از دست ندهید. همچنین، با توزیع داده‌ها بر روی چندین درایو، سرعت خواندن و نوشتن داده‌ها بیشتر می‌شود. کارشناسان شبکه می‌توانند فناوری رید را به روش‌های مختلفی پیاده‌سازی کنند. در حالت RAID 0، داده‌ها به صورت تقسیم شده بر روی چندین درایو ذخیره می‌شوند و سرعت خواندن و نوشتن داده‌ها افزایش می‌یابد، اما در صورت خرابی یکی از درایو‌ها، تمام داده‌ها از دست می‌روند. در حالت RAID 1، داده‌ها به صورت تکرار شده بر روی چندین درایو ذخیره می‌شوند و در صورت خرابی یکی از درایو‌ها، امکان بازیابی داده‌ها از درایو دیگری وجود دارد.
پیشنهاد مطالعه : بازیابی اطلاعات رید + آموزش ریکاوری RAID
علاوه بر RAID 0 و RAID 1، حالت‌های دیگری نیز وجود دارد که به کمک آن‌ها می‌توانید درایو SSD پایدارتری ایجاد کنید. به عنوان مثال، در حالت RAID 5، داده‌ها به صورت تقسیم شده بر روی چندین درایو ذخیره می‌شوند و برای اطمینان بیشتر، یک درایو به عنوان درایو توازن (Parity) استفاده می‌شود که در صورت خرابی یکی از درایو‌ها، اطلاعات موجود در آن با استفاده از درایو توازن بازیابی می‌شوند. با توجه به سرعت و قابلیت اطمینان بالای RAID در تعامل با SSD، این فناوری در بسیاری از سرورها استفاده می‌شود.
پیشنهاد مطالعه : RAID Controller چیست؟ انواع سطوح RAID
انواع رابط SSD
درایوهای SSD از رابط‌های مختلفی برای اتصال به سیستم استفاده می‌کنند. در ادامه توضیحاتی در ارتباط با انواع رابط‌های SSD ارائه می‌کنیم.
رابط SAS: حافظه‌های حالت جامد مبتنی بر رابط SAS سرعت بالاتری نسبت SATA ارائه می‌کنند، به طوری که سرعت انتقال 12 گیگابایت بر ثانیه را ارائه می‌کنند که به این معنا است که اطلاعات در مدت زمان کوتاهی از SSD خوانده شده یا به آن نوشته می‌شود.
رابط SATA سرنام (Serial Advanced Technology Attachment): رابط SATA یکی از رایج‌ترین رابط‌های SSD است که همه سرورها و استوریج‌ها از آن استفاده می‌کنند. این رابط برای اتصال درایوهای SSD به مادربردها استفاده می‌شود. رابط SATA در نسخه‌های مختلفی از SATA 1 تا SATA 3 وجود دارد که جدیدترین مدل سرعت انتقال داده 6 گیگابیت بر ثانیه دارد.
رابط NVMe سرنام (Non-Volatile Memory Express): رابط NVMe برای اتصال درایوهای SSD با پورت PCIe سرنام (Peripheral Component Interconnect Express) به کار می‌رود و به عنوان یک رابط استاندارد جدید برای SSD شناخته می‌شود. رابط NVMe با سرعت بالاتر و عملکرد بهتر نسبت به ساتا عرضه شده است و بالاترین سرعت دسترسی به اطلاعات را در مقایسه با مدل‌های دیگر ارائه می‌کند.
M.2: رابط M.2 برای اتصال SSD ها به مادربردها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رابط، ابعاد کوچکتری نسبت به SATA دارد و نیازمند مادربوردهایی است که مجهز به اسلات مخصوص باشند. رابط M.2، با استفاده از رابط NVMe، سرعت بالاتری در انتقال داده‌ها دارد.
U.2: رابط U.2 برای اتصال حافظه‌های SSD با پورت PCIe به کار می‌رود و معمولا در سرورها و سیستم‌های سطح بالا وجود دارد.
