پروتکل tcp ip چیست و چه وظیفه ای دارد؟

مقالات

در دنیای فناوری اطلاعات برای برقراری ارتباط و تبادل اطلاعات بین کامپیوترها و شبکه‌ها زبان مشترکی وجود دارد که به آن پروتکل گفته می‌شود، پروتکل‌های زیادی وجود دارند که مهم‌ترین آنها 4 پروتکل؛ NET BEUI ،IPX/SPX ،Apple Talk ،TCP/IP هستند، که مورد تایید سازمان استاندارد جهانی می‌باشند. در ادامه مطلب قصد داریم معروف‌ترین پروتکل یعنی TCP/IP را بررسی کنیم، همراه نتسا باشید.

 

 

مدل 4 لایه TCP/IP

 

پروتکل TCP IP چیست؟

ابتدا بهتر است بدانید پروتکل TCP/IP مخفف چیست؟ TCP/IP مخفف عبارت Transmission Control Protocol / Internet Protocol است یعنی پروتکل کنترل انتقال/ پروتکل اینترنت، پروتکل TCP/IP از دو پروتکل تشکیل شده است. پروتکل TCP/IP استاندارد برقراری ارتباط بین دو کامپیوتر و تبادل اطلاعات بین آنهاست، پروتکل TCP/IP امنیت و توسعه‌پذیری بالایی دارد و با محیط‌های مختلف سازگار است.

پیشنهاد مطالعه: انواع کابل شبکه

لایه‌ های مدل TCP/IP

در زیر مجموعه مدل 4 لایه‌ای TCP/IP تعداد زیادی پروتکل دیگر وجود دارد، که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم:

  1. لایه Network Interface یا لایه Network Access: این لایه پایین‌ترین سطح انتقال اطلاعات را برعهده دارد و امکاناتی برای تبادل اطلاعات از طریق سخت افزار شبکه را فراهم می‌کند. پروتکل‌هایی مانند Ethernet و PPP در این لایه هستند.
  2. لایهInternet: این لایه روش‌هایی برای ارتباطات بین سیستمی، کنترل مسیریابی پیغام‌ها، اعتبارسنجی، ترکیب و تجزیه header پیغام‌ها را فراهم می‌آورد.
  3. لایهTransport : این لایه سرویس انتقال پیغام‌ها بین برنامه‌هایی که بر روی سیستم‌های remote قرار دارند را فراهم می‌سازد، پروتکل‌هایی مانند TCP و UDP در این لایه قرار دارند.
  4. لایهApplication : این لایه بالاترین سطح سرویس‌های اینترنت برای انتقال اطلاعات را فراهم می‌سازد.( با بهره گیری از سرویس‌های لایه‌های پایین‌تر) و موجب سهولت کار با لایه‌های زیرین می‌شود، پروتکل‌هایی مانند DHCP، DNS،FTP،HTTP،IMAP در این لایه هستند.

پیشنهاد مطالعه: Protocol چیست؟ 

وظایف پروتکل TCP IP

در این قسمت به بیان وظایف پروتکل TCP/IP می‌پردازیم، وظایف پروتکل TCP/IP بین 4 لایه تقسیم شده است که این تقسیم‌بندی دقیقا شبیه تقسیم‌بندی وظایف بین اعضای یک تیم است که اگر یکی از اعضا نامنظم یا سهل انگار باشد روی تمام روند کاری تیم تاثیر منفی دارد، هر لایه باید وظایف خود را بی‌نقص انجام داده و با سایر لایه‌ها هم در ارتباط باشد. نتیجه مجموع فعالیت‌های پروتکل TCP/IP برقراری ارتباط بین کامپیوترها و دسترسی به اینترنت است.

از وظایف دیگر پروتکل TCP/IP می‌توان به تبدیل نام کامپیوتر به آدرس IP، مشخص شدن کامپیوتر مقصد، بسته‌بندی اطلاعات، آدرس دهی و مسیریابی دیتا اشاره کرد.

پیشنهاد مطالعه: پروتکل SMB چیست

دلیل استفاده از TCP/IP

TCP/IP یک پروتکل شبکه است که برای برقراری ارتباط و ارسال داده‌ها در شبکه‌های کامپیوتری استفاده می‌شود. TCP/IP یکی از پر کاربردترین و اصلی‌ترین پروتکل‌های مورد استفاده در اینترنت و شبکه‌های کامپیوتری است. برخی از دلایل محبوبیت پروتکل فوق به شرح زیر است:

استاندارد بودن: TCP/IP یک استاندارد بین‌المللی است که توسط تولیدکنندگان تجهیزات شبکه و سیستم ‌عامل‌ها پشتیبانی می‌شود. این استاندارد، امکان ارتباط و تبادل اطلاعات بین دستگاه‌های مختلف را فراهم می‌کند.

انعطاف‌پذیری: TCP/IP انعطاف پذیری بالایی دارد و قابلیت پشتیبانی از شبکه‌های مختلف را دارد. این پروتکل قابلیت استفاده در شبکه‌های محلی (LAN) کوچک یا شبکه‌های گسترده‌تر مانند اینترنت را دارد.

پایداری و قابلیت اعتماد: TCP/IP برای انتقال داده‌ها از مکانیزم‌های بازیابی خطا و کنترل وضعیت استفاده می‌کند. این حرف به معنای این است که اگر در حین انتقال داده‌ها خطا رخ دهد یا بسته‌ها گم شوند، TCP/IP مسئول بازسازی و تحویل صحیح داده‌ها است. این ویژگی‌ها باعث می‌شود که TCP/IP یک پروتکل پایدار و قابل اعتماد باشد.

پشتیبانی از خدمات مختلف: TCP/IP پشتیبانی از خدمات مختلفی مانند ارسال ایمیل، مرور وب، انتقال فایل، ویدیوکنفرانس و غیره را فراهم می‌کند. این پروتکل می‌تواند برای انواع مختلفی از برنامه‌ها و سرویس‌ها استفاده شود.

مقیاس‌پذیری: TCP/IP مقیاس‌پذیری بالایی دارد و قابلیت افزایش اندازه شبکه بدون نیاز به تغییرات عمده را فراهم می‌کند. می‌توان به راحتی دستگاه‌ها و سرویس‌ها را به شبکه اضافه کرد و از آن‌ها استفاده کرد بدون آن‌که ضرورتری به اعمال تغییرات زیاد در ساختار شبکه وجود داشته باشد.

به طور خلاصه، استفاده از TCP/IP در شبکه‌های کامپیوتری به دلیل استاندارد بودن، انعطاف‌پذیری، پایداری، پشتیبانی از سرویس‌های مختلف و مقیاس‌پذیری بالا بسیار رایج است.

ابزارهای  TCP/IP

برای مدیریت شبکه‌های مبتنی بر پروتکل TCP/IP، مجموعه‌ای از ابزارها و نرم‌افزارها وجود دارد که برخی از آن‌ها به شرح زیر است:

Wireshark: یک ابزار محبوب برای تحلیل و بررسی ترافیک شبکه است. با استفاده از Wireshark می‌توانید بسته‌های شبکه را ضبط و تجزیه و تحلیل کنید تا اطلاعات دقیق‌تری در ارتباط با پروتکل TCP/IP به دست آورید.

Nmap: یک ابزار اسکن شبکه است که برای بررسی پورت‌ها و تشخیص دستگاه‌ها و سرویس‌های فعال در شبکه استفاده می‌شود. با استفاده از Nmap می‌توانید اشراف کاملی بر عملکرد شبکه داشته باشید و امنیت شبکه را بهبود دهید.

TCPdump: یک ابزار خط فرمان برای ضبط و تحلیل ترافیک شبکه است. با استفاده از TCPdump می‌توانید بسته‌های شبکه را در زمان واقعی ضبط کرده و اطلاعات مفیدی از آن‌ها استخراج کنید.

iperf: یک ابزار تست عملکرد شبکه است که به شما امکان می‌دهد سرعت و عملکرد انتقال داده‌ها بین دستگاه‌ها را اندازه‌گیری کنید. با استفاده از iperf می‌توانید پهنای باند، ضریب تاخیر و سایر معیارهای عملکرد شبکه را ارزیابی کنید.

netstat: یک ابزار خط فرمان است که اطلاعات مربوط به اتصالات شبکه را نمایش می‌دهد. با استفاده از netstat می‌توانید لیست پورت‌های باز و اتصالات فعال را مشاهده کنید و اطلاعات مربوط به اتصالات TCP/IP را بدست آورید.

Ping: یک ابزار ساده است که برای بررسی وضعیت دسترسی یک دستگاه به شبکه استفاده می‌شود. با استفاده از ping می‌توانید از طریق ارسال بسته‌های ICMP به یک دستگاه، وضعیت دسترسی آن را بررسی کنید.

Traceroute: ابزاری است که مسیریابی بسته‌ها در شبکه مورد استفاده قرار می‌گیرد. با استفاده از traceroute می‌توانید مسیری که بسته‌ها در طول ارسال طی می‌کنند را پیدا کنید و تاخیر در هر پرش شبکه را بسنجید.

موارد یاد شده تنها چند نمونه از ابزارهای شناخته شده TCP/IP هستند که برای تجزیه و تحلیل، مدیریت و ارزیابی شبکه‌های TCP/IP مورد استفاده قرار می‌گیرند. انتخاب ابزار مناسب بستگی به نیازها و اهداف شما دارد.

مزایا و معایب پروتکل TCP/IP

پروتکلTCP/IP  که به عنوان مجموعه‌ای از پروتکل‌های پر کاربرد در اینترنت شناخته می‌شود، مزایا و معایب خاص خود را دارد. برخی از  مزایای مهم این پروتکل به شرح زیر است:

استاندارد بودن: همان‌گونه که اشاره کردیم، TCP/IP یک استاندارد جانی است که توسط صنعت و رهبران دنیای فناوری مورد تایید قرار گرفته است. این استاندارد، سازگاری بالایی ارائه می‌دهد و میزبانان (دستگاه‌ها) را قادر می‌سازد با یکدیگر ارتباط برقرار کنند بدون آن‌که درگیر پیچیدگی‌های تکنیکی شوند.

پشتیبانی از شبکه‌های مختلف: TCP/IP قابلیت پشتیبانی از انواع مختلفی از شبکه‌ها را دارد. به بیان دقیق‌تر، از شبکه‌های محلی (LAN) کوچک تا شبکه‌های گسترده‌تر مانند اینترنت، TCP/IP قابلیت ارتباط و ارسال داده‌ها را فراهم می‌کند.

پیشنهاد مطالعه: شبکه چیست؟ تعریف کامل انواع شبکه های کامپیوتری

انتقال قابل اعتماد: TCP سرنام (Transmission Control Protocol) بخشی از پروتکل TCP/IP است و برای ارسال داده‌ها در شبکه به صورت قابل اعتماد و مطمئن استفاده می‌شود. با استفاده از مکانیزم‌هایی مانند retransmission و تایید دریافت (acknowledgment)، TCP از تحویل صحیح و کامل داده‌ها مطمئن می‌شود.

کنترل جریان: TCP قابلیت کنترل جریان داده‌ها را در شبکه فراهم می‌کند. به بیان دقیق‌تر، TCP قادر است سرعت انتقال داده‌ها را تنظیم کند و از سربار ناشی از اشباع شبکه جلوگیری کند.

پشتیبانی از خدمات چندرسانه‌ای: TCP/IP قابلیت پشتیبانی از خدمات چندرسانه‌ای مانند ارسال فایل، مرور وب، ارسال ایمیل، ویدیوکنفرانس و غیره را دارد. قابلیت فوق به برنامه‌ها و سرویس‌ها اجازه می‌دهد به بهترین شکل از این سرویس‌ها استفاده کنند.

گسترش‌پذیری: TCP/IP گسترش‌پذیری بالایی دارد و قابلیت افزایش اندازه شبکه را بدون نیاز به تغییرات عمده در ساختار فراهم می‌کند. به بیان دقیق‌تر با افزایش تعداد دستگاه‌ها و حجم داده‌ها در شبکه، TCP/IP قادر است با تغییرات هماهنگ شود تا مشکلی در ارتباطات به وجود نیاید.

پشتیبانی از امنیت: TCP/IP امکانات خوبی در جهت تامین امنیت ارتباطات شبکه فراهم می‌کند. از جمله این قابلیت‌ها باید به استفاده از پروتکل SSL/TLS برای رمزنگاری اطلاعات، استفاده از فایروال‌ها و رمزگذاری ارتباطات اشاره کرد.

انتقال پیام‌های خطا: TCP/IP قابلیت ارسال و دریافت پیام‌های خطا را دارد. در صورتی که در انتقال داده‌ها مشکلی رخ دهد، پروتکل TCP این مشکلات را تشخیص داده و سعی می‌کند در صورتی که خطاها مختصر و در حد بیتی هستند، آن‌ها را برطرف کند تا بسته‌های اطلاعاتی به درستی به مقصد برسند.

قابلیت تطبیق با تغییرات شبکه: TCP/IP قابلیت تطبیق با تغییرات شبکه را دارد. به عنوان مثال، در صورت افزایش تعداد دستگاه‌ها در شبکه، TCP/IP قادر است به صورت خودکار آدرس‌دهی (IP addressing) را انجام دهد و ارتباط بین دستگاه‌ها را برقرار کند.

با توجه به مواردی که اشاره کردیم باید بگوییم که پروتکل TCP/IP به عنوان یک استاندارد رایج و فراگیر در شبکه‌ها، مزایا و قابلیت‌های بسیاری را در برقراری ارتباطات شبکه فراهم می‌کند و اجازه می‌دهد شبکه‌های قابل اعتماد و مقیاس‌پذیری را پیاده‌سازی کنیم.

معایب پروتکل TCP/IP

در شرایطی که پروتکل TCP/IP نقش مهمی در شبکه‌های کامپیوتری و اینترنت دارد، اما برخی معایب کلیدی دارد که مشکلاتی را به همراه دارند. برخی از این معایب به شرح زیر هستند:

پیچیدگی و حجم بالا: TCP/IP به علت طراحی و پیاده‌سازی‌های پیچیده، در برخی موارد فرآیند پیکربندی تنظیمات کار ساده‌ای نیست. همچنین، حجم داده‌های کنترلی و سرآیندهای اضافی در پروتکل TCP/IP بالا است که ممکن است باعث افزایش هزینه پردازش و استفاده از پهنای باند شود.

تاخیر وقفه‌ها: TCP/IP برای حفظ اعتبار و قابلیت اطمینان داده‌ها، از مکانیزم‌هایی مانند تایید دریافت (acknowledgment) و retransmission استفاده می‌کند. این مکانیزم‌ها می‌توانند منجر به تاخیر در ارسال و دریافت داده‌ها شوند، به خصوص در شبکه‌های با تغییرات مکرر یا با ترافیک بالا.

نیاز به پهنای باند مناسب: پروتکل TCP/IP به پهنای باند مناسبی نیاز دارد تا بتواند به طور کامل عمل کند. ارتباطات TCP/IP با ترافیک بالا و پهنای باند محدود ممکن است با مشکلاتی مانند اشباع شبکه (congestion) و کاهش سرعت روبرو شوند.

عدم پشتیبانی از مدیریت برخی ویژگی‌ها: در پروتکل TCP/IP، عملیات مدیریتی مانند تضمین کیفیت سرویس (Quality of Service) و کنترل جریان (flow control) به صورت مستقیم پشتیبانی نمی‌شوند. همین مسئله باعث شده تا در برخی برنامه‌ها و سرویس‌ها نیاز داشته باشیم از پروتکل‌های دیگری برای جبران این کاستی‌ها استفاده کنیم.

آسیب‌پذیری‌های امنیتی: TCP/IP به شکل ذاتی برخی آسیب‌پذیری‌های امنیتی را دارد. همین مسئله باعث شده تا هکرها قادر باشند از این آسیب‌پذیری‌ها برای پیاده‌سازی حملاتی مثل حمله انکار سرویس توزیع شده (DDoS) و غیره استفاده کنند.

عدم تطابق با برخی فناوری‌ها: TCP/IP برای ارتباطات شبکه به صورت گسترده استفاده می‌شود، اما در برخی فناوری‌ها و سیستم‌های خاص ممکن است نیاز به پروتکل‌های دیگری باشد تا امکان برقراری ارتباط و تعامل موثر فراهم شود.

 

ویژگی‌های پروتکل TCP

پروتکل TCP که بخش اول پروتکل TCP/IP است و مخفف عبارت Transmission Control Protocol می‌باشد و معنی آن می‌شود پروتکل کنترل انتقال، که به دقت و سخت‌گیری پروتکل TCP/IP اشاره دارد.

این پروتکل برای اطمینان از انتقال صحیح داده‌ها بین دو کامپیوتر چندین مرحله آن را چک می‌کند. داده‌ها در مسیر انتقال از مبدا تا مقصد از 4 لایه پروتکل عبور کرده و بررسی می‌شود.

پروتکل TCP برای ارسال بسته آن را به قطعات کوچک‌تر تقسیم کرده و پس از آن اقدام به ارسال بسته به مقصد می‌کند، در این صورت اگر قسمتی از پیام مشکل داشته باشد نیازی به ارسال مجدد کل پیام نیست و تنها قطعه‌ای که مشکل دارد مجدد ارسال می‌شود.

هدف اصلی لایه‌های پروتکل TCP ایجاد یکپارچگی و استاندارد‌سازی امور مربوط به ارسال داده‌ها از کامپیوتر مبدا به مقصد است.

پروتکلTCP ، پروتکل Connection Oriented یا اتصال‌گرا است، یعنی صحت اطلاعات ارسالی برای این پروتکل بسیار مهم است و بیت به بیت داده ها بعد از انتقال در شبکه بررسی می‌شود به همین دلیل شبکه‌های TCP کند هستند.

پروتکلIP، پروتکل Connection Less یا غیر اتصال‌گرا است، یعنی صحت داده‌های ارسالی اهمیت زیادی ندارد بلکه این سرعت است که اولویت اول است، شبکه‌های IP سرعت بالایی دارند.

لایه IP در شبکه اینترنت

کار لایه 3 یعنی لایه NETWORK از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا در این لایه آدرس‌دهی و مسیریابی بسته‌ها انجام می‌شود این لایه را لایه اینترنت هم می‌نامند و مهم‌ترین پروتکل این لایه پروتکل IP است.

پیشنهاد مطالعه: آی‌پی چیست؟

پشته پروتکل TCP/IP

پشته پروتکل TCP/IP از دو پروتکل اصلی TCP و IP تشکیل شده است، تعیین روش برقراری ارتباط بین سیستم‌ها در شبکه و روش انتقال اطلاعات بین آنها برعهده پروتکل TCP/IP است که درون این پشته پروتکل چندین پروتکل دیگر وجود دارد که در ادامه آنها را معرفی می‌کنیم:

TCP یا Transmission Control Protocol: وظیفه این پروتکل، برقراری ارتباط بین نرم افزارهای کاربردی در شبکه است.

UDP یا User Datagram Protocol: وظیفه این پروتکل، برقراری ارتباطات داده های بین نرم افزارها در شبکه است.

IP یا Internet Protocol: وظیفه این پروتکل، برقراری ارتباط بین کامپیوترها در شبکه است.

ICMP یا Internet Control Messaging Protocol: وظیفه این پروتکل، بررسی خطاها و وضعیت شبکه است.

DHCP یا Dynamic Host Configuration Protocol: وظیفه این پروتکل، آدرس‌دهی خودکار در شبکه است.

 

اولین تفاوت در تعداد لایههای این دو مدل است. مدل OSI هفت لایه و مدل TCP/IP چهار لایه است

 

تفاوت مدل TCP/IP و OSI

  • مدل OSI شامل 7 لایه است، اما مدل TCP/IP چهار لایه دارد.
  • مدل OSI مدل مفهومی است، اما مدل TCP IP مدل کاربردی و مبتنی بر پروتکل است.
  • سه لایه شبکه یا اینترنت، انتقال و اپلیکیشن در مدل OSI و مدل TCP/IP مشترک است و تفاوتشان در لایه‌های دیگر است.
  • مدل OSI در لایه اینترنت دو نوع ارتباط اتصال‌گرا و غیر اتصال‌گرا را دارد و در لایه انتقال هم فقط لایه اتصال‌گرا را دارد، اما مدل TCP/IP در لایه شبکه فقط ارتباط غیر اتصال‌گرا و در لایه‌ی انتقال هر دو ارتباط را دارد.

تفاوت TCP/IP و IP

TCP/IP و IP هر دو پروتکل‌های مرتبط با ارتباطات شبکه هستند، اما تفاوت‌های زیادی بین آن‌ها وجود دارد. در زیر به تفاوت‌های اصلی بین TCP/IP و IP اشاره می‌کنیم

ویژگی‌های پروتکل IP یا (Internet Protocol)

پروتکل آی‌پی ویژگی‌های شاخص زیر را دارد:

IP یکی از لایه‌های پایین‌دستی در مدل OSI است و در لایه شبکه قرار دارد.

IP برای ارسال و مسیریابی بسته‌های داده در شبکه استفاده می‌شود.

IP به عنوان یک پروتکل بدون اتصال (connectionless) عمل می‌کند، به این معنی که هیچ اطمینانی درباره تحویل صحیح و یا ترتیب دریافت بسته‌ها ندارد.

IP برای شناسایی دستگاه‌ها در شبکه از طریق آدرس‌های IP استفاده می‌شود. آدرس IP به هر دستگاه متصل به شبکه یک شناسه منحصربه‌فرد اختصاص می‌دهد.

پیشنهاد مطالعه: آدرس IP چیست؟ انواع آی پی

IP برای نشانه‌گذاری بسته‌های داده از پروتکل‌های دیگر مانند ICMP سرنام (Internet Control Message Protocol) برای مدیریت پیغام‌ها و ARP سرنام (Address Resolution Protocol) برای تطبیق آدرس‌های IP با آدرس‌های فیزیکی استفاده می‌کند.

 

ویژگی‌های پروتکل TCP/IP یا (Transmission Control Protocol/Internet Protocol)

پروتکل TCP/IP ویژگی‌های کلیدی زیر را دارد:

TCP/IP شامل دو پروتکل متفاوت است، یعنی TCP و IP.

TCP در لایه‌ بالاتر، یعنی لایه‌ انتقال اطلاعات مدل OSI قرار دارد.

TCP مسئول برقراری ارتباط امن و مطمئن بین دو دستگاه در شبکه است. این پروتکل فرآیند دریافت و تایید بسته‌ها را انجام می‌دهد و در صورت عدم دریافت موفق بسته، از مکانیزم ارسال مجدد استفاده می‌کند.

TCP برای ارسال داده‌ها از پورت‌ها استفاده می‌کند. پورت‌ها به برنامه‌ها و سرویس‌های مختلف در دستگاه‌ها اختصاص داده می‌شود.

IP بخشی از TCP/IP است و مسئول مسیریابی بسته‌ها در شبکه است. IP برای ارسال و دریافت بسته‌ها با استفاده از آدرس‌های IP به عنوان شناسه‌ها کار می‌کند.

TCP/IP به عنوان مجموعه‌ای از پروتکل‌های شبکه استفاده می‌شود که برای برقراری ارتباطات شبکه و انتقال داده‌ها در اینترنت استفاده می‌شود.

روش برقراری ارتباط در پروتکل  TCP

برای برقراری ارتباط، پروتکل TCP، مراحل زیر را طی می‌کند:

برقراری اتصال (Establishing Connection):

اتصال در TCP به صورت سه مرحله‌ای (three-way handshake) به شرح زیر انجام می‌شود:

کلاینت (client) یک درخواست اتصال (SYN) به میزبان (server) ارسال می‌کند.

میزبان پاسخی به درخواست دریافتی ارسال می‌کند و همچنین خود نیز یک درخواست اتصال (SYN-ACK) برای کلاینت ارسال می‌کند.

کلاینت پاسخگوی درخواست دریافتی میزبان مقصد می‌شود و پاسخی به میزبان (ACK) ارسال می‌کند. با این اقدام، اتصال بین دو میزبان برقرار می‌شود و دو طرف آماده ارسال و دریافت داده می‌شوند.

انتقال داده‌ها (Data Transfer)

پس از برقراری اتصال، داده‌ها بین دو میزبان به صورت دنباله‌ای از بسته‌ها (packets) انتقال می‌یابند. هر بسته شامل بخش‌هایی مثل سرآیند (header) و بدنه (body) است. سرآیند شامل اطلاعات مربوط به منبع، مقصد و مشخصات دیگر بسته است. بدنه بسته شامل اطلاعات و داده‌های اصلی است که باید انتقال داده شوند.

قطع ارتباط (Terminating Connection):

قطع ارتباط نیز به صورت سه مرحله‌ای (four-way handshake) به شرح زیر است:

کلاینت درخواست قطع ارتباط (FIN) را برای میزبان ارسال می‌کند.

میزبان درخواست دریافتی را تایید کرده و درخواست قطع ارتباط را (FIN-ACK) برای کلاینت ارسال می‌کند.

کلاینت پاسخگوی درخواست دریافتی از میزبان است و درخواست خود را برای قطع ارتباط (ACK) ارسال می‌کند. با این اقدام، اتصال بین کلاینت و سرور قطع می‌شود.

در این روند، TCP از مکانیزم‌های مختلفی مانند تایید دریافت بسته‌ها، ارسال مجدد در صورت از دست رفتن بسته‌ها، کنترل جریان (flow control) و کنترل برقراری ارتباط در پروتکل TCP استفاده می‌کند.

تفاوت TCP و UDP چیست؟

TCP سرنام (Transmission Control Protocol) و UDP سرنام (User Datagram Protocol) دو پروتکل مختلف در لایه انتقال (Transport Layer) در مدل مرجع OSI هستند که برای ارسال داده‌ها در شبکه استفاده می‌شوند. تفاوت‌های اصلی بین TCP و UDP به شرح زیر است:

برقراری اتصال

TCP: یک پروتکل مبتنی بر اتصال است، به این معنی که قبل از ارسال داده‌ها، یک اتصال برقراری می‌شود تا اطمینان حاصل شود که بسته‌ها به شکل صحیح و بدون از دست دادن ارسال و دریافت می‌شوند.

UDP: یک پروتکل بدون اتصال است، به این معنی که بلافاصله بسته‌ها را بدون برقراری اتصال ارسال می‌کند و تضمینی در رسیدن یا ترتیب دریافت آن‌ها ارائه نمی‌کند.

قابلیت اطمینان

TCP: برای اطمینان از تحویل صحیح و ترتیب دریافت داده‌ها استفاده می‌شود. این پروتکل از مکانیزم‌هایی مانند تایید دریافت بسته‌ها، ارسال مجدد در صورت از دست رفتن بسته‌ها و بازیابی داده‌های گمشده استفاده می‌کند.

UDP: در ارسال داده‌ها از هیچ گونه مکانیزم اطمینان استفاده نمی‌کند. به بیان دقیق‌تر، بسته‌ها ممکن است از بین بروند، ترتیب دریافت آن‌ها تضمین نمی‌شود و همچنین تایید دریافت بسته‌ها ارسال نمی‌شود. به همین دلیل، UDP به طور کلی سریع‌تر از TCP است و برای برنامه‌هایی که نیاز به سرعت بالا دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

استفاده در برنامه‌های کاربردی

TCP: برای برنامه‌هایی که نیاز به انتقال داده‌ها به شکل مطمئن، ترتیب‌دار و بدون از دست رفتن هستند مانند برنامه‌های وب، ایمیل، فایل‌های بزرگ و پخش ویدیویی استفاده می‌شود.

UDP: برای برنامه‌هایی که نیاز به سرعت بالا و ارسال بیشتر بسته‌ها در کوتاه‌ترین زمان را دارند مثل برنامه‌های VoIP سرنام (Voice over IP) ، بازی‌های آنلاین و چندرسانه‌ای استفاده می‌شود.

همچنین، ذکر این نکته ضروری است که سرآیند پروتکل TCP بزرگ‌تر است و شامل اطلاعات بیشتری نظیر شماره پورت‌ و تایید دریافت بسته‌ها است. در مقابل، سرآیند پروتکل UDP کوچک‌تر است و شامل اطلاعات کمتری در ارتباط با شماره پورت‌ها است.

در مجموع باید بگوییم که استفاده از TCP یا UDP بسته به نیازهای برنامه‌ها و شرایط باید انجام شود. اگر نیاز به اتصال قوی، اطمینان از ترتیب دریافت داده‌ها و اطلاعات کامل‌تر در هدر پروتکل وجود دارد، TCP مناسب است، اما اگر سرعت و زمان اهمیت زیادی دارد، اهمیت برقراری اتصال کمتر و حجم سرآیند پروتکل مهم است، UDP گزینه مناسبی خواهد بود.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پیشنهاد ویژه نتسا